maÂci5

Jeżeli w skład recepty wchodzi wodny lub etanolowy roztwór, a zalecone podłoże nie ma właściwości absorpcyjnych, należy zmic nić podłoże częściowo lub całkowicie na inne, o większych zdolno ściach absorbowania wody. Zmiany można dokonać po porozumie niu się z lekarzem.

W przypadku podłoży węglowodorowych niewielki dodatek sub stancji pomocniczych (emulgatorów), takich jak P o 1 i s o r b a t lub S p a n, ułatwi wprowadzenie roztworu do podłoża.

Metody sporządzania maści

Substancje lecznicze, które są rozpuszczalne w podłożu, należy dodać do stopionego i lekko ochłodzonego podłoża, mieszać do roz» puszczenia, a następnie aż do zastygnięcia. W ten sposób otrzymuje się maści roztwory.

Maści zawiesiny otrzymuje się, gdy do roztartej substancji stałej dodaje się porcjami podłoże. Stała substancja lecznicza jest wówczas rozproszona w podłożu, a wielkość cząstek nie powinna przekraczać 80 pm.

Maści zawierające ponad 40% rozproszonych w podłożu substancji stałych nazywane są pastami.

Substancje lecznicze płynne lub rozpuszczone w wodzie dodaje się do podłoża porcjami.

"Wprowadzenie wody łub roztworu wodnego substancji leczniczej do podłoża absorpcyjnego zawierającego emulgator w/o powoduje powstanie maści emulsji w/o.

Maści emulsje o/w można sporządzać tylko na ciepło po stopieniu podłoża i wymieszaniu z ogrzaną do tej samej temperatury (ok. 70°C) fazą wodną w moździerzu lub za pomocą mieszadła w zlewce.

Każdą z wymienionych powyżej grup maści można nazwać jednofazową. Maści wielofazowe są mieszaninami zawiesin i roztworów lub emulsji.

Sposób zapisywania składników

Ilości poszczególnych składników są zwykłe zapisywane w gramach. Zdarzają się również przypadki zapisywania w ml (witaminy) lub jednostkach międzynarodowych (antybiotyki, witaminy).

Ciecz	g/ml	Ciecz	g/ml
Alkohol izopropylowy	0,78	Olejek miętowy	0,91
litanol 95°	0,81	Olej arachidowy	0,92
litanol 70°	0,88	Olej rzepakowy	0,91
Glicerol 86°	1,23	Olej rycynowy	0,96
Glikol propylenowy	1,04	Parafina ciekła	0,89
Kwas solny 10%	1,04	Polisorbat 80	1,10
Kwas mlekowy	1,21	Salicylan metylu	1,18
Makrogol 400	1,13	Witamina A (roztwór wodny)	1,26

Przeliczenie podaje zwykle producent. Jeżeli dane na opakowaniu są niewystarczające, należy wykorzystać tabelę gęstości niektórych cieczy (tab. 29).

Przykład: Witamina A (solutio aąuosa) 3 ml. Producent (Ter-pol) podaje: 1 ml (ok. 30 kropli) - 50 000 j.m. oraz 1 kropla zawiera 1600 j.m. wit. A. Zgodnie z danymi 3 ml jest to 90 kropli. Odliczanie 90 kropli nie jest wygodne, a posługiwanie się cylindrem niedokładne (ciecz jest lepka). Żeby odważyć 3 ml, należy ilość tę pomnożyć przez gęstość (m = vx d). Gęstość roztworu wodnego wit. A wynosi 1,26.

3 x 1,26 = 3,78

Należy odważyć 3,78 g, zamiast odliczać 90 kropli.

Jeżeli natomiast solubilizat wodny wit. A zapisano w gramach (1 g), a wygodniej byłoby dodać w kroplach, to należy zamienić

m    1

masę na objętość wg wzoru: v = — , czyli —r = 0,79. Zgodnie

d    1,26

z ulotką producenta (Hasco-Lek SA) 1 ml = ok. 28 kropli, więc 0,79 ml = 22 krople.

Hydrocortisoni	0,5
Acidi salicylici	0,25
Prodermini	1,0
Zinci oxidi pastae	ad 50,0
M.f. ung.

Przykłady recept

Rp.

219