Obraz8 2

Gleby hydrogcnicznc 79

Gleby te wchodzą w skład grądów namurszowych, namywanych lub antropogenicznych.

IVB2. Gleby murszowate

Są to gleby mineralno-organiczne próchniczne, wytworzone z utworów zawierających mniej niż 20% materii organicznej lub z utworu zawierającego jej więcej niż 20%, ale o miąższości mniejszej niż 30 cm. Powstają one w wyniku procesu murszenia zachodzącego w odwodnionych glebach gruntowo-glejo-wych, zbudowanych w stropie z utworów torfiastych, torfowych lub mułowych, jak również z płytkich gleb torfowych lub mułowych, w których warstwa organiczna na skutek procesu mineralizacji zmniejszyła swą miąższość poniżej 30 cm. Zachodzący w nich proces murszenia przekształca utwory macierzyste: torf, muł i utwór torfiasty w mursz, utwór murszowaty lub murszasty. Mursz tych gleb ma właściwą mu ziarnistą lub gruzelkową strukturę. Domieszka części mineralnych (ilastych) powoduje zmianę struktury od ziarnistej w kierunku gruzełkowej. Utwory murszowate i murszaste różnią się od murszu domieszką masy mineralnej, z reguły bogatej w piasek, co nadaje im specyficzną ciemnoszarą barwę. Wpływa to też na strukturę, która staje się luźniejsza i sypka. Jako murszowate określa się utwory zawierające 10 — 20% części organicznych, oznaczane symbolem e, a jako murszaste - zawierające 3— 10% tych części, oznaczane symbolem i.

Podobnie jak w murszach zawartość części ilastych w utworach mur-szowatych i murszastych zmienia ich strukturę z luźnej, drobnoziarnistej w gruzełkowatą. Przy dużej zawartości frakcji ilastej utwory murszaste zatracają cechy murszowatości (zanika rozdział części organicznych od mineralnego piasku) i morfologicznie stają się podobne do czarnych ziem.

Gleby murszowate, zależnie od utworu występującego w stropie profilu, mają następującą budowę profilu: AOM-A-C lub AOM-I) — gleby z utworem organicznym w stropie, AM-C — gleby z utworem organiczno-mineralnym lub próchnicznym w stropie.

W typie gleb murszowatych wyróżnia się podtypy: a) gleby mineralno-mur-szowe, b) gleby murszowate właściwe, c) gleby murszaste.

a. Gleby mineralno-murs/owe

Powstają na skutek zmurszenia płytkiego utworu organicznego zalegającego na mineralnym podłożu. Jeśli utworem tym jest torf, to budowa profilu może być dwojaka:

—    mursz bezpośrednio na mineralnym podłożu, często oddzielony od niego cienką warstwą utworu ilastego wodnej sedymentacji,

—    mursz podścielony utworem organiczno-mineralnym, tworzącym warstwę przejściową powstałą z przeobrażonego utworu torfiastego, ze stopniowym przejściem w mineralne podłoże.