Obraz0 2

Gleby hydrogeniczne 71

Sedentacja mineralna następuje wskutek chemicznego wytrącania związków mineralnych, głównie węglanu wapnia. Zachodzi ona w środowisku wodnym przy niedoborze dwutlenku węgla.

Przez sedymentację rozumie się osadzanie materiału przytransportowanego przez wodę i wiatr. Najczęściej materiałem transportowanym przez wodę jest zawiesina mineralna, co decyduje o charakterze powstających tą drogą utworów glebowych.

Sedentacja i sedymentacja stanowią akumulacyjną fazę rozwoju gleb hydrogenicznych. W fazie tej następuje tworzenie się i gromadzenie hydroge-nicznych utworów glebowych. Ich składnikami są powstałe z materii organicznej: humus, włókno roślinne i detrytus, a z mineralnej: utwory podłoża in situ, osadzone sedymenty i wytrącone związki chemiczne, głównie CaC0₃. W wyniku tych procesów powstają: utwory próchniczne, utwory torfiaste, torfy, muły, namuły, gytie.

Na podstawie zawartości materii organicznej utwory te dzieli się na:

—    mineralne właściwe — do 3% materii organicznej,

—    mineralne próchniczne —    3—10%

—    mineralno-organiczne —    10 —20%

—    organiczne    > 20%

Najbardziej typowym procesem dla tych gleb w fazie akumulacji jest proces bagienny, związany z przewagą anaerobiozy, powodujący tworzenie się torfu. Przy mniejszej anaerobiozie z okresowym występowaniem warunków aerobowych w glebie, powstają utwory mułowe lub torfiaste.

Proces okresowej anaerobiozy powoduje głównie przeobrażenia chemiczne w mineralnym materiale macierzystym, związane z redukcją. Dotyczy to przede wszystkim związków żelaza i manganu, co znajduje swoje odbicie w morfologii gleb.

Decesja w utworach i glebach hydrogenicznych następuje wtedy, gdy uwodnienie zostanie zmniejszone lub przerwane. Następuje wówczas wzmożony proces humifikacji i mineralizacji organicznych składników gleby, składający się na proces murszenia. Rezultatem procesu murszenia, zachodzącego w powierzchniowej warstwie profilu glebowego, jest przeobrażenie się organicznych utworów powstałych w fazie akumulacji w utwory murszaste, murszowate lub murszowe.

Na podstawie miąższości warstwy utworu organicznego w stropie profilu, gleby hydrogeniczne dzieli się na:

—    mineralne — do 10 cm warstwy organicznej,

—    mineralno-organiczne — 10 —30 cm warstwy organicznej,

—    organiczne — > 30 cm warstwy organicznej.

Gleby hydrogeniczne są głównie składnikami ekosystemów łąkowych, częściowo leśnych. W niewielkim stopniu są użytkami uprawnymi.

W dziale gleb hydrogenicznych wyróżnia się rzędy: IVA. Gleby bagienne, IVB. Gleby pobagienne.