Obraz1 2

72 Gleby hydrogcnicznc

IVA. GLEBY BAGIENNE

Rząd ten obejmuje gleby charakteryzujące się czynnym procesem gromadzenia osadów organicznych oraz miąższością tych utworów w stropie profilu wynoszącą ponad 30 cm. Akumulacja organicznej masy glebowej zachodzi w wyniku procesu bagiennego: torfotwórczego (przewaga anacrobiozy) i muło-twórczego (warunki aerobowo-anaerobowe).

Są to gleby o profilu O-D. Warstwa organiczna O zbudowana może być z torfu (f)¹, mułu (m) lub gytii (gy) oraz utworów mieszanych, takich jak torfowo-mułowy (tm), torfowo-gytiowy (tgy), mułowo-gytiowy (mgy), mułowo--namułowy (mn) lub torf zamulony (tz), tj. z domieszką namułów.

Proces bagienny jako czynny proces torfo- lub mulotwórczy zachodzi w warstwie powierzchniowej. Głębiej zalegtf materiał glebowy, nie podlegający już dalszym przeobrażeniom, aż do zmiany stosunków wodnych. Dla wyróżnienia w profilu warstwy objętej procesem glebotwórczym w zapisie morfologicznym stosuje się literę P, przyjętą jako symbol procesu bagiennego. Ogólny zapis profilu gleb bagiennych jest następujący: PO-O-D.

W rzędzie gleb bagiennych wyróżnia się dwa typy: 1) gleby mułowe, 2) gleby torfowe.

(VAI. Gleby mułowe

Gleby mułowe występują w obszarach zalewanych okresowo (telmaty-cznych) lub stale (limnetycznych). Warunkiem ich powstania jest okresowa aeracja stymulująca proces humifikacji materii organicznej pochodzenia roślinnego. Są to gleby o intensywnych procesach biologicznych i wysokiej troficzności, wyrażających się dużą produkcją biomasy oraz dużym tempem jej rozkładu. Akumulacja organicznego utworu glebowego jest niewielka, szczególnie w siedliskach telmatycznych, rzędu 0,1 mm/rok.

W siedliskach limnetycznych powstawanie mułów jest uwarunkowane natlenieniem wody, co związane jest z rozwojem megaplanktonu. Przy braku natlenienia odkłada się torf. Różnica między torfem a mułem polega na tym, że w mule znajduje się minimalna ilość niezhumifikowanego włókna roślinnego oraz znaczna ilość osadzonej zawiesiny mineralnej, tworzącej z humusem związki' organiczno-mineralne.

W przypadku okresowego zmniejszenia się natlenienia i zmniejszenia humifikacji resztek roślinnych powstają utwory torfopodobne lub torfy, charakterystyczne dla gleb torfowo-mulowych.

Do mułów limnetycznych należy także gytia, powstająca w jeziorach, przy udziale planktonu i fauny bentosu.

Biorąc pod uwagę rodzaj utworu, typ gleb mułowych dzieli się na trzy podtypy: a) gleby mułowe właściwe, b) gleby torfowo-mułowe, c) gleby gytiowe.

1

Symbol t w glebach organicznych oznacza torf.