Obraz3 3

34 Gleby litogcniczne

Do tego działu należą również gleby położone na skłonach i wyniosłościach, gdzie — poprzez ciągłą erozję powierzchniową — następuje zmniejszanie miąższości gleby, a sk-ała macierzysta znajduje się w bezpośrednim kontakcie z poziomem powierzchniowym.

Gleby litogeniczne charakteryzują się zasadniczą budową profilu A-C, mogą jednak w pewnych przypadkach posiadać słabo wykształcony poziom brunatnienia (cambic) lub bielicowania (albie), stanowiący razem z występującymi w nich okruchami skalnymi przejście do poziomu skały macierzystej.

W dziale gleb litogenicznych wyróżnia się dwa rzędy: IA. Gleby mineralne bezwęglanowe słabo wykształcone. IB. Gleby wapniowcowe o różnym stopniu rozwoju, i

IA. GLEBY MINERALNE BEZWĘGLANOWE SŁABO WYKSZTAŁCONE

Rząd ten obejmuje gleby w początkowej fazie rozwoju, o zasadniczej budowie profilu (A)*C-C oraz gleby słabo wykształcone o budowie profilu A-C, bez wyraźnych poziomów diagnostycznych.

Rozdrobnienie materiału glebowego następuje w tych glebach głównie w wyniku wietrzenia fizycznego skał. Części mineralne są słabo powiązane z materią organiczną.

W tym rzędzie wyróżniono pięć typów:

1) gleby inicjalne skaliste (litosole), 2) gleby inicjalne luźne (regosole), 3) gleby inicjalne ilaste (pelosole), 4) gleby bezwęglanowe słabo wykształcone ze skał masywnych (rankery), 5) gleby słabo wykształcone ze skał luźnych (arenosole).

IA1. Gleby inicjalne skaliste (litosole)

Do tego typu zaliczono gleby wytworzone in situ z różnych niewęglanowyeh skał masywnych. Są one bardzo płytkie, o miąższości materiału zwietrzałego nie przekraczającej 10 cm (nie uwzględniając głębszych szczelin). Wykazują różny stopień zakwaszenia, zależnie od rodzaju skały i położenia nad poziomem morza.

Pod poziomem AC, zawierającym znaczne ilości odłamków skały macierzystej oraz bardzo małe ilóści shumifikowanej materii organicznej, zalega bezpośrednio skała lita.

Do tego typu zalicza się również obszary turni, gołoborza itp. nie posiadające roślinności drzewiastej lub zielnej.

Skąpą pokrywę roślinną tworzą najczęściej zespoły zbiorowisk naskalnych lub murawowych, np. zespół skuciny i boimki dwurzędowej (Trifido-DisticheUm), skuciny i kostrzewy miękkiej (Trifido-Supinetum), boimki dwurzędowej (Distichetum subnivale), trzcinnika owłosionego (Calamagrostidetum tatricum). Niekiedy spotyka się tu także pojedyncze, skarlałe okazy świerka, sosny lub kosówki.

W typie gleb inicjalnych skalistych wyróżnia się dwa podtypy: a) gleby inicjalne skaliste erozyjne, b) gleby inicjalne skaliste poligonalne (strukturowe).

Symbol (A) oznacza tutaj inicjalny poziom próchniczny o miąższości do 10 cm.