metody1

23

suma kwadratów odchyleń liczba przypadków

Mając obliczone odchylenie standardowe możenjy określić rozsiew rezulatatów (wyników).

Jeżeli po obu stronach przeciętnej odmierzymy po jednym odchyleniu standardowym (M - s), czyli będziemy brali pod uwagę wyniki mieszczące się między M-s a M+s, to okaże się, że w granicach tych będzie się mieściło co najmniej 68,28% całości pomiarów(jeżeli rozkład jest normalny, odpowiadający krzywej Gausa), Sześć odchyleń standardowych (po 3 w górę i w dół od przeciętnej) obejmuje ogółem 99,74? wszystkich rezultatów uzyskanych podczas badań_c Można więc powiedzieć, że przy normalnym rozsiewie zbliżonym do normalnego w obrębie sześciu odchyleń standardowych mieści się prawie cała rozpiętość badanej zmiennej. Wszystkie wyniki odbiegające od przeciętnej więcej niż o 3 odchylenia w górę i w dół są bardzo rzadkie i nie należą już do danego rozkładu, czyli mogą być nie brane pod uwagę przy opracowywaniu wyników.

3. Miary współzmienności. Omówione w skrócie statystyki pozwalają na ilościowe opracowanie wyników badań w zakresie jakiejś pojedynczej zmiennej wyznaczonej problematyką badań. Badania naukowe, wychodzące bardzo często od ustalenia różnych zmiennych, zmierzają zawsze do uchwycenia stosunków między tymi zmiennymi. Tak jest i w psychologii. Stąd też istnieje-jeszcze trzecia grupa statystyk noszących nazwę miar współzmienności. Oblicza się więc różne współczynniki korelacji, którą można definiować jako statystyczną współzależność między zjawiskami, procesami, funkcjami, ogólnie mówiąc - między różnymi zmiennymi przynależnymi do określonego układu. Najprostszy jest tutaj wzór Pearsona:

r

xy

x = X - M^ (odchylenie od średniej szeregu X) y = Y - M^ (odchylenie od średniej szeregu Y)

'M = ilość par

s_x = odchylenie standardowe dla szeregu X s = odchylenie standardowe dla szeregu Y (sigma) = suma

Współczynnik koleracji waha się w granicach od +1 (koleracja pozytywna), jeżeli obie zmienne zmieniają się jednokierunkowo (gdy rośnie X, rośnie Y; gdy maleje X, maleje Y), do -1 (koleracja negatywna), jeśli zmienne ulegają zmianie w kierunkach przeciwnych.

F. Zastosowanie metod statystycznych

Poniżej przedstawimy przykład zastosowania podanych wyżej wzorów statystycznych.

Kwestionariusze badania przeprowadzonego w 1960 r. wśród ludności wiejskiej w Polsce zawierały m.in. pytania dotyczące oceny zawodów według kryterium dochodu i według kryterium prestiżu (poważania) społecznego. Rozkłady odpowiedzi, oceniających zawody lub stanowiska według kryterium dochodu oraz prestiżu społecznego przedstawiały się następująco: