LastScan4

222 FIZJOLOGIA

szybko narastać. Po przekroczeniu temperatury 42-43°C dochodzi do wstrząsu i śmierci organizmu. Występuje on szczególnie często wówczas, gdy zwiększone obciążenie cieplne skojarzone jest z odwodnieniem, np. podczas wykonywania ciężkiej pracy fizycznej w otoczeniu o wysokiej temperaturze bez możliwości uzupełniania wody i elektrolitów traconych z potem. Na skutek nadmiernego wzrostu temperatury dochodzi wówczas do zaburzenia funkcji ośrodka termoregulacji, wydzielanie potu zostaje zahamowane, a skóra staje się gorąca i sucha. Udar cieplny prowadzi też do zaburzeń regulacji ciśnienia tętniczego i oddychania.

Hipertermia złośliwa występuje u niektórych, genetycznie podatnych osób podczas zabiegów chirurgicznych wykonywanych w znieczuleniu ogólnym (np. podczas narkozy halotanowej). Dochodzi wówczas do nadmiernej produkcji ciepła w mięśniach szkieletowych, pobudzenia układu współczulnego, wzmożonego napięcia mięśni szkieletowych, zaburzenia transportu przez błony komórkowe. Ponieważ podczas narkozy eliminacja ciepła jest utrudniona, temperatura może wzrosnąć w stopniu zagrażającym życiu.

Gorączka. Gorączka jest wynikiem zaburzeń regulacji temperatury spowodowanym obecnością substancji gorączkotwórczych (p i r o g e n ó w), które zmieniają funkcję ośrodka termoregulacji. Pirogeny powodują przesunięcie poziomu nastawienia (set point) temperatury wewnętrznej, w wyniku czego prawidłowa temperatura ciała zaczyna być odbierana jako zbyt niska. Dochodzi wówczas do aktywacji mechanizmów chroniących przed hipoter-mią (wzmożona produkcja ciepła, skurcz naczyń skóry). Przyczyną powstania gorączki jest pojawienie się w organizmie pirogenów egzogennych. Są nimi rozmaite toksyny i substancje wytwarzane przez bakterie i wirusy. Pod ich wpływem dochodzi do wytworzenia pirogenów endogennych, którymi są polipeptydy. Synteza pirogenów endogennych jest także zwiększana pod wpływem cytokin, sterydów androgennych, kwasów żółciowych. Do pirogenów endogennych zalicza się interleukinę 1, czynnik nekrotyczny guzów (TNF), limfotoksynę i interferon a. Są one wytwarzane głównie przez makrofagi, leukocyty obojętnochłonne i limfocyty. Pirogeny endogenne drogą krwi przedostają się do ośrodkowego układu nerwowego przez miejsca pozbawione bariery krew-mózg. Pod ich wpływem w podwzgórzu powstaje prostaglandyna E₂, która przestawia poziom regulacji temperatury w podwzgórzu. Umiarkowana gorączka pobudza reakcje odpornościowe i hamuje rozwój mikroorganizmów. Nadmierna gorączka jest niebezpieczna dla organizmu, podobnie jak hipertermia złośliwa. Po ustąpieniu działania pirogenów temperatura zaczyna być regulowana na właściwym poziomie, a nadmiar ciepła zostaje usunięty z organizmu na drodze rozszerzenia naczyń krwionośnych (przewodzenie i promieniowanie) oraz pocenia.

Hipotermia. Hipotermią nazywane jest obniżenie temperatury wewnętrznej ciała poniżej 35°C. Pojawia się ona wówczas, gdy wytwarzanie ciepła nie nadąża za jego utratą: najczęściej podczas długotrwałego przebywania w wodzie o niskiej temperaturze. W łagodnej hipotermii występuje intensywne

drżenie mię; peratury por rżenia rytmi migotania pi U ludzi s (Occidental h zimna, obniż nych za zw w otoczeniu starszych w

Układ t gardła, prze! ślinowych, t jest transpor mineralnych organizmu.

Pokarm r odcinki prze zmieszaniu T rawieni

1

kowych skk na proste z? aminokwas} oraz produl krywającegc nosi nazwę ¹ mu zostają' Pr zewó jego jest pr: kanału pral< miliony ba: (jelito grubi jednak bakt w wyniku grożenie.

Powierzcl którą otacj stanowi bło Błona nabłonkowy