Obraz3 (13)

POJĘCIE I RODZAJE INTEGRACJI I DEZINTEGRACJI SPOŁECZNEJ 131

Integracja normatywna oznacza stopień zgodności wartości i norm, którymi kierują się poszczególni członkowie grupy, z normami i wartościami akceptowanymi w danej grupie lub społeczeństwie. Tutaj owe kulturowe standardy są ujmowane w relacji do jednostek i ukazują, na ile owe wzory są efektywne, unormowane i praktykowane. Indeks przestępczości i innych form dewiacji jest względnie najlepszym relatywnym wskaźnikiem integracji normatywnej, konformizm zaś wskaźnikiem pozytywnym.

Integracja komunikacyjna oznacza rodzaje i stopień intensywności stosunków i kontaktów społecznych między członkami danej społeczności JNegatyw-nym indeksem integracji komunikacyjnej jest zjawisko izolacji społecznej jednostek w danej społeczności i jego rozmiary.

Integracja funkcjonalna - zdaniem Landeckera - wyraża się w stopniu rozwiniętej zależności między jednostkami w zakresie wzajemnej wymiany świadczeń i usług, wynikającej z podziału pracy. W krańcowym ujęciu zachodzi ona z jednej strony między wysokim wzajemnym uzależnieniem członków grupy od siebie, a z drugiej strony - wysokim stopniem samowystarczalności jednostek i braku zharmonizowania działań.

Analizując komentarze Landeckera dotyczące rozróżnienia czterech płaszczyzn integracji i podawane przykłady ewentualnych wskaźników, dochodzimy do wniosku, że dają się one sprowadzić do dwóch płaszczyzn integracji. Pierwsze dwie, dotyczące sfery kultury, systemu wartości i norm, dają się ująć razem w postaci integracji normatywnej, rozumianej jako stan i stopień, w jakim systemy wartości wyznawane przez członków grupy i ich zachowania są zgodne z systemami wartości i wzorami zachowań, obowiązującymi w danej grupie. Normy bowiem w danej grupie definiują, jak należy postępować w określonych sytuacjach. Wartości wskazują na dobra chronione przez grupę i uzasadniają istnienie norm i konieczność stosowania się do nich.

Dezintegracja normatywna oznaczałaby stan przeciwny. Natomiast wyróżnione przez Landeckera dwie dalsze płaszczyzny integracji: komunikacyjna i funkcjonalna, dadzą się ująć razem, gdyż integracja funkcjonalna implikuje istnienie odpowiedniego systemu łączności i komunikacji. Uwzględniając elementy składowe z zakresu struktury grupy, możemy określić integrację funkcjonalną jako stan i stopień zgodności ról społecznych pełnionych przez członków grupy oraz funkcji i zadań wykonywanych przez instytucje grupowe z rolami i funkcjami im przypisywanymi oraz stan i stopień, w jakim wykonują je w sposób zharmonizowany¹.

1

Podobnie postępują współautorzy książki Principles of Sociology. A Text with Readings, dz.