P1090495

37 fXCłVJ Legenda na dzierż ś»v. Aleksego ........ ....

3S fXCVIJ Legenda na dzień śiw Marii Magdaleny ......

-39 l XCIX] Legenda r»a dzień św Jakuba Starszego apostola Legenda n-» dzień św. Krzysztofo .............. J

** 3 fCIJ Legenda t»a dzień Siedmiu Bratci Śpiącycii .......J

■*2 fOVJ Legenda na dzień św Marty ............ - ...J

*•3 fCVI/J Legenda na dzień św. Germana ......

[<^2CJ Legenda na dzień św. Piotra w okowach [I

45    £CXIIJ Legenda na dzień znalezienia reliltwij św^

46    fCTX/II J Legenda na dzień św. Dominika.....................

47    fCXVIJ Legenda na dzień św Cyriaka i rowarzyszy ............

48    fCXZXj Legenda na dzień Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

49    fCXXJ Legenda na dzień św. Bernarda.......................

50 fCXXIllj Legenda na dzień św. Bartłomieja apostoła ............

5 3 fCXX/VJ Legenda na dzień św. Augustyna ....................

52    fCXX!XJ Legenda na dzień św. Mamertyna ...................

53    fCTXXXJ Legenda na cfaaeń św. Idzi ego.......................

54    fCXXXJJ Legenda na dzień Narodzenia Najświętszej Maryi Panny - -

55    fCXXXVf| Legenda na dzień świętych Prota i Jacka - -- -- -- -- -- --

56    fCXXXVHJ Legenda na dzień Podwyższenia Krzyża świętego ------

57    fCXLJ Legenda na dzień św. Mateusza apostoła i ewangelisty - - - - -

58    fCXLJJ Legenda na dzień św. Maurycego i towarzyszy ...........

59 fCXLUj Legenda na dzień św. Justyny ............... . -

50 fCXLVIJ Legenda na dzień św. Hieronima ...........' ",

51    [CXL/X J Legenda na dzień św. Franciszka ...................

62 fCLJ Legenda na dzień św. Pelagii ............... - - - ' '

53 fCLWJ Legenda na dzień św. Ikidy ................... . - - ~ '    *

5-4 fCLUłJ Legenda na dzień św. Dionizego..................' ' ” _

55 fCLVJ legenda na dzień św. Leonarda ........... .... -

55 fCLVIJJ Legenda na dzień świętych Chryzanra i Darii 67 fCLIXJ Legenda na dzień świętych Szymona I Jazdy 66 fCLXIJ Legenda na dzień św. Eustachego ............

69    fCLXUIJ Legenda na Dzień Zaduszny ...............

70    fCLXVIJ Legenda na dzień św. Marcina    -J

71    fCLXIXJ JLegenda na dzień św. Cecylii ...............

72    fCLXXJ Legenda na dzień św. Klemensa papieża .......

73    fCLXXIiIJ Legenda na dzień św. Saturnina ............

7-4 fCLXXIXJ Legenda na dzień św. Agatona .............

75 fCLXXXIJ Legenda na dzień św. Relagiusza papieża .....

Dodatek ......... ...... ...... .....i...... ........

1 f-J Legenda na dzień św. Wojciecha .................

2    f-J Legenda na dzień św. Floriana ..................

3    f-J Legenda na dzień św. Stanisława ................ .

-4 f-J Legenda na dzień przeniesienia rei i k wij św. Stanisława 5 f-J Legenda na dzień biskupa Wernera ...............

Przypisy .................

Bibłiogra/ia ..............

Posłowie do wydania trzeciego

-    289

-    295

-    3os

-3l,

-    31-7

-    - 3a₉

-    - 335

-    - 339

-    - 345

-    - 36,

WSTĘP l

Byłoby pożałowania godnym nieporozumieniem, gdyby ktoś brał tę książkę do ręki z myślą, że znajdzie w niej żywoty świętych. Zdziwiłby się bowiem w takim razie bardzo, widząc w niej »żydorysy« osobistości takich, jak Herod, Piłat, Judasz czy Mahomet. A nawet tam, gdzie chodzi o autentycznych świętych, przykro zaskoczyć by go musiał brak wszelkiej chronologii i tła historycznego, bezgraniczna często naiwność opowiadanych z całą powagą scen, jaskrawe anachronizmy i szereg innych podobnych usterek. Jednym słowem, Złota legenda nie jest bynajmniej wiarogodnym źródłem wiadomości o tych wszystkich osobach, o których jest w niej mowa.

Czymże jest zatem? Wieńcem legend w starym, średniowiecznym znaczeniu tego wyrazu, wielkim skarbcem, w którym fantazja stuleci złożyła swoje najpopularniejsze wytwory, a z którego pokolenia czerpały następnie wątki dla swego piśmiennictwa, malarstwa, rzeźby i architektury. Przez lat trzysta od swego powstania w drugiej połowie XIII w. cieszyła się niezmiernym wzięciem w całej Europie i wywierała wpływ doniosły na rozmaite dziedziny ówczesnego żyda artystycznego i umysłowego. Potem nagle popadła na dalszych lat trzysta we wzgardę i zapomnienie tak głębokie, że dziś znamy ją zaledwie powierzchownie, bo mało kto poważnie się nią dotychczas zajmował. W rezultacie jest nawet dla specjalistów na polu piśmiennictwa średniowiecznego w znacznej mierze »ziemią nieznaną*, kryjącą w sobie wciąż jeszcze wiele niespodzianek.

A równocześnie jest - właśnie dzięki rozległemu wpływowi, jaki wywarła | kluczem do zrozumienia wielu zjawisk w najbardziej nieoczekiwanych dziedzinach. Niepodobna zajmować się badawczo literaturą późnych wieków średnich, i to zarówno w języku łacińskim, jak w językach narodowych, niepodobna zagłębiać się w sztukę tych czasów, nie napotykając śladów ujęć i motywów Złotej legendy. Jest ona jednym z najbardziej reprezentatywnych wytworów średniowiecznej kultury - i właśnie dlatego jest dla nas często trudno zrozumiała ze względu na przepaść, jaka dzieli sposób myślenia i odczuwania człowieka dzisiejszego od człowieka wieków średnich. Jako całość jest dla współczesnego czytelnika lekturą raczej uciążliwą i nużącą nie tylko z uwagi na dość osobliwy język ładński, w jakim jest napisana, ale przede wszystkim ze względu na ducha, z jakiego się poczęła! Równocześnie jednak kryje w sobie bardzo wiele piękności oraz szczegółów ważnych dla zrozumienia szeregu zjawisk historycznych. Wymaga więc przede wszystkim udostępnienia dzisiejszemu czytelnikowi, wytiumaae¹