P110210 31[01]

WWW

nony

f-Uw-

IPVNlW>

•liki

I5W l gdy

WWf

brąz

CMC

ifcfrC* MU -Mst laki* ewy Opie t ńa owe tics*

t łat irea tok. inki jtete A* tok

«*j

afe

tełą

Sty

NI

sn

^lP

iże

ON

M

Mh

znajduję odbicie w dziełach Adriaena de Vries⁵¹, a i dzieło J. Reichle (głowa Ar Lucyfera z grupy Michaela, brąz z 1605 r. w Augsburgu, Zeughaus)® jest odbiciem tej antycznej rzeźby.

W przypadku Grupy Laokoona wolelibyśmy pozostać przy słowie inspiracja, na określenie relacji nowożytnej rzeźby i antycznego prototypu, słowo "kopia” zaś zarezerwować dla pierwszego z naszych przykładów, będącego dosłownym powtórzeniem pierwowzoru. Mamy więc w gdańskim dziele potrójny rodzaj zależności od antycznych pierwowzorów:

-    bezpośrednia i dokładna kopia z antyku - w przypadku powielenia antycznej głowy portretowej,

-    studium dzieł na antyku opartych - w przypadku powtórzenia za Giambolonią sposobu kształtowania torsu, wzorującego się na modelu * torso belwederskiego",

“ inspiracja - w zakresie kształtowania nóg postaci, wykazująca niewątpliwą znajomość antycznego schematu.

Wszystkie trzy sposoby zależności pojawiają się często w dziełach sztuki nowożytnej, szczególnie - co wydaje się najbardziej naturalne - w dziełach

0    tematach mitologicznych. Zależności, które określiliśmy jako inspirację lub studium pośrednie wydają się być znacznie częstsze niż dosłowne powtórzenia, które tym niemniej pojawiają się w określonym nurcie dzieł renesansowych, czy też klasycystycznych. Taki potrójny jednak stosunek do dzieł antyku w jednej rzeźbie wydaje się Zupełnie wyjątkowy. Wynikać on może oczywiście z ograniczeń warsztatowych twórcy i być może sama koncepcja posągu i budowa jego torsu oraz nóg od tego warsztatu właśnie zależała. Zastanawiające jest jednak dokładne studium głowy, przedziwnie

1    jak się wydaje niezręcznie nawet wkomponowanej w pełen dynamiki i nieharmonijnego ruchu posąg. Studium głowy spokojnej, klasycznej i zindywidualizowanej. Jej wybór nie wydaje się przypadkowy: spowodowany został konkretnymi wymaganiami zleceniodawcy, włączającego posąg Neptuna w szerszy program o przemyślanych treściach i określonych programowo funkcjach. Interpretacja tego programu, szerszych wymagająca studiów, wydaje się być zadaniem dla historyków sztuki Gdańska.

* Grup* w bryzie z 1623 r. w Drottingholm Park, Ladendorf, op.dt,p. 40, pl. 31 fig. 117.

** Por. A. Feulner Ok deulsche Plastik des skbzchnten Jahrhunderts, Floreru (Munchen) 1929, pl. 23.

Zdjęcia wykonali'. P. CiepielewsW - 4; T. Mikocki -1, la, lb, 2,3,3a, 5-8,10.