P231110 270003

««• mrrnIr analizowanych anionów rzeka Odra na odcinku od Kurwią (pr 14) do Krotna Odrzańskiego (pr. 36) niesie wody I klasy czystości (rys. 9 -|f) W górnym biegu Odra jest bardziej zanieczyszczona. Zawartość jonów chlorkowych in*Jifilu)eją do wód If a lokalnie nawet III klasy czystości. Wśród dopływów największe stężenie nieorganicznych anionów stwierdzono w rzekach: Olzie (pr. 2), Kłodnicy (pr. 6) i Bierawoc (pr. 4); niosą one wody pozaklasowe (wysoka zawartość Cl', a w Kłodnicy także SOą i PO*⁵’). Dodatkowo zanieczyszczenie Zimnicy (pr. 26) anionami fosforanowymi kwalifikuje ją także do wód pozaklasowych. Stężenie jonów F w wodzie na badanym odcinku Odry i jej dopływach mieści się w zakresie ustalonym dla wód 1 klasy czystości W niektórych dopływach w listopadzie stwierdzono podwyższone stężenie ponów NOj obniżające ich czystość do klasy II (Oława; pr. 18 i Widawa; pr. 20) • w przypadku Baryczy (pr. 27) nawet do klasy III (rys. 11). Generalnie, stężenie anionów w wodzie z reguły było wyższe na wiosnę (V. 1998) niż w jesieni (XI. 1998).

PadMMMwaaśe

Otfomasogr sfit rna analiza jonowa z wykorzystaniem aparatu DX-I00 okalała się metodą przydatną do badania zawartości Cl’. SO« . NOj i F w wodzie rzeki Odry ijq dopływów Stosunkowo niskie stężenie jonów F mierzone było z niższą precyzją niż pozostałych anionów Stężenie jonów PO* tylko sporadycznie przewyższało granicę ich oznaczaśności.

Ze względu na najczęściej spotykany w wodzie stosunek stężeń badanych anionów iw mg/dm¹) I* Cl : NO. . SO/ oscylujący wokół I : 450 : 60 : 450, analiza jednej próbki obejmowała 2 * 4 pomiary wykonywane przy różnej czułości aparatu a także różnych rozcicńczcntach próbek.

Anali/a wariancji wykazała, że precyzja metody jest wystarczająca do wnioskowania dotyczącego zmienności stężenia jonów chlorkowych, siarczanowych i azotanowych w rzece Odrze.

W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że woda w rzece Odrze na odcinku od Chałupek do Kopania jest zanieczyszczona anionami Cl , SO*²’ (II i 111 klasa czystości wody) Poni/ej, na odcinku do Krosna Odrzańskiego niesie wody J klasy czystość i Stwierdzono wyraźny wpływ dopływów na stopień zanieczyszczenia wody w rzece Odrze. Przeciętne stężenie badanych anionów w wodzie (z wyjątkiem NOj") było, wy/a/e na wiosnę niż w jesioni.

Badania były częściowo finansowano przez Międzynarodowy Projekt „Odra”,

Podziękowania

Autorzy pragną gorąco podziękować dr hab Stanisławowi Witczakowi i mgr Andrzejowi Ossowskiemu za cenne uwagi podczas dyskusji wyników oraz mgr Magdalenie Strzebońskiej za wykonanie opróbowania i pomoc w oznaczeniach metodą TC, mgr Wiesławowi Knapowi za wykonanie oznaczeń metodą ICP-AES a takie dr hab. Jackowi Motyce za oznaczenia metodą argentometryczną

Literatura

Ch akra borty D.K., 1994. An Accuraic Fluonde Calibration m thc Prtsencc of Strong Intcrfcrcncc front Carbonate in łon Chromaiography Journal of High Resoiution Chromalography 17,607*608.

Dojlido J.. 1987. Chemia wody. Arkady. Warszawa.

Fishman MJ., Friedman LC. fEds.). 1989 Mcthods for Detemunatioo of Inorganic Substances in Waler and Ruvial Scdunents Tcchnigua of Watcr-Ro. Ihvestig. of ihe U S. Geol. Survey. Chapicr AI. Book 5.523-527. Washington DC

Gjcrde J., Fritz i. S . 1987. lon Chromaiography. Dr Alfred Huthig Vcriag. Heidelberg.

Green MJ.. 1996. A Practical Guide (o AnaJytical Method VaJtdaiicn Anal. Chem , 68, 305A-309A.

ICH (Internationa! Confcrcnce on Harmomaatioo), 1997. Yalidabou of Analyiical Procedura: Methodology. FederaJ Register. 62,27463-27467.

Langmuir D . 1997. Aqueous Enriroomental Geochemistry. Próbce Hall New Jersey

Pogocki D., 1991. Wstęp do chromatografii jonowej. Wyd. AX5A Aiulytical.

Ramsey MM. Thompson M. Hak M.. 1992. Objccti»e evaJualion of precision requirements for gcochcmical analysis using robuit anaJysa of variance J. Geochcm. Explor. 44,23-36.    •

Rozporządzenie Ministra Ochrony środowiska. Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5.11.1991, w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi. Dz.U. nr 116. poz 503,

Szczepańska J., Kmiecik E., 1998. Statystyczna kontrola jakości danych w monitoringu wód podziemnych. Wyd. AGH, Kraków.

Witczak S., Adamczyk A., 1994. Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Biblioteka Monitoringu środowiska, PIOŚ, Warszawa

Wójcik R., Sikora W.S., Helios Rybicka E., 1996. Zastosowanie chromatografii jonowej (IC) do pomiaru zawartości F, Cl, NO)', PO** i SO*² w wodach, glebach i odpadach W: Referaty wyglos/one na Ogólnopolskim Sympozjum p.t.: Metody Badań Powietrza, Wody i Oleby Wokół Składowisk Odpadów. J. Lasu, Z. Makles, J. Dojlido, A. Korna, I. śliwka, J. Rosiek (red.), Inst. Fizyki Jądrowej, Kroków,

Wójcik R.. Sikoro W.S., Strzebońska M., Motyka J., 1998. lon chrumniography (IC) as a method of investigation of wnter pollution by thc F, Cl*, NO,. PO*' i SO*² ions. W: I. International Odra Research Confcrcnce • Abstiueis Book. Kraków