PA120998

26 _2 _

osobliwa. Niżej postaram się zreferować tok moich wywodów w mL większym skrócie, wprowadzając do nich nieznaczne korekty.

Odpowiadając na pytanie, co to jest ,system” stylistyczny i czy takowy istnieje, musimy sięgnąć do porównania z systemem języka W klasycznym ujęciu F. de Saussure'& „Każdy język stanowi system'*

>Język jest (...) całością sam w sobie”. Wyjaśniał też, że system jest uchwytny na drodze refleksji, że jest systemem wartości, systemem znaków, że nie zmienia się bezpośrednio i ma charakter potencjalny Systemowi przeciwstawia się parole, akt mowy¹³. Wartość przywiązana jest do miejsca danego elementu w systemie. „Jedną z ważnych właściwe »Sci systemu, podkreślaną także później przez innych badaczy, jest jego całościowość. Tak na przykład J. Mukafovsky w pracy pt. Pojęcie całości w teorii sztuki¹⁴, mówiąc o całościowym charakterze struktury językowej, wyróżnił dwa rodzaje całości: konstrukcje i konteksty, co by odzwierciedlało mniej więcej różnice między strukturą przekazu, której właściwe są konteksty, i kodu, jaki według Mukafovsky'ego cechują konstrukcje. Całości kontekstowe byłyby wymierne w czasie.

Zastanówmy się teraz, czy wymienione wyżej właściwości systemu mają swoje odpowiedniki w strukturze stylu pojętego najogólniej. Do przeprowadzenia tego porównania mogłaby się przydać teza formułowana przez J. Łotmana¹⁵, teza o istnieniu tzw. „wtórnych systemów modelujących”. Według niego, są to „struktury komunikacyjne nadbudowane nad poziomem naturalnojęzykowym (mit, religia). Sztuka jest wtórnym systemem modelującym. „Wtórny w stosunku do języka” należy rozumieć nie tylko jako „posługujący się językiem naturalnym jako materiałem”. Według autora, ..wtórne systemy modelujące (jak wszystkie systemy semiotyczne - co wydaje się jednak wątpliwe) mają budowę typu języka. Nie oznacza to. źe odtwarzają one wszystkie strony języków naturalnych Muzyka, na przykład, wyraźnie różni się od języków naturalnych nieobecnością związków semantycznych”^lfl.

** Skubefamka. opcit., ». 136.