pic 11 06 093746

312 ANN BANFIELD

Russell, B., 1940, An Inąuiry into Meaning and Truth. George Allen and Un-win, London.

Sebeok, T. (ed.), 1960, Style in Language, MIT Press, Cambridge, Massachusetts.

S h o p e n, T., 1972, A Generatine Theory of Ellipsis. UCLA Doctoral Dissertation.

Indiana University Linguistic Club.

T o d o r o v, T., 1967, Litterature et signification. Larousse, Paris.

Todorov, T., 1968, Kategorie opowiadania literackiego. Przełożyła W. Błońska. „Pamiętnik Literacki”, z. 2, s. 293—326.

Ullmann, S., 1964, Style in the French Novel. Bames and Noble, New York.

W e 11 e k, R., A. Warren, 1976, Teoria literatury. Przekład pod redakcją i z po-słowiem M. Żurowskiego. Warszawa.

Teksty literackie

A u s t e n, J., Emma. Tłumaczyła J. Dmochowska. Warszawa 1963. Dickens, C., Bleak House. Chapman and Hall, London, b.d.

J o y c e, J.: A Portrait of the Artist as a Young Man. The Viking Press, New York 1959; Portret artysty z czasów młodości. Przełożył Z. Allan. Warszawa 1977.

Lawrence, D. H.: England, My England. W: The Complete Short Stories. II. The Viking Press, New York 1961; Anglio, moja Anglio! W: Kobieta i paw. Tłumaczyła J. Sujkowska. Warszawa 1971.

Lawrence, D. H.:    Lady Chatterley’s Lover. Grove Press, New York 1959;

Kochanek Lady Chatterley. Z upoważnienia autora przełożył M. Tarnowski. Warszawa 1933.

Mansfield, K., Six Years After. W: Stories. Vintage, New York 1956.

O’C on nor, F.: A Good Man is Hard to Find. Signet, New York 1956; Trudno o dobrego człowieka. Przełożyła M. Skibniewska. Warszawa 1970.

W o o 1 f, V.: Mrs. Dalloway. Penguin, Middlesex 1969; Pani Dalloway. Przełożyła K. Tarnowska. Warszawa 1961.

Woolf, V.: To the Lighthouse. Penguin, Middlesex 1969; Do latarni morskiej. Tłumaczył K. Klinger. Warszawa 1962.

Pamiętnik Literacki LXXXI, 1993, z. 4 PL ISSN 0031-0514

LAUREL BRINTON

„PERCEPCJA UOBECNIONA”: STUDIUM Z DZIEDZINY NARRACJI ^{1 2}

Od końca XIX w. po dzień dzisiejszy badacze literatury i gramatycy zajmują się językowymi i literackimi cechami stylu narracyjnego zwanego czy to style indirect librę (Bally 1912), czyli mowa pozornie zależna, verschleierte Rede (Kalepky 1913), Rede ais Tatsache (Lerch 1914), erlebte Rede (Lorek 1921), pseudo-objective Rede (Spitzer 1928), independent form of indirect discourse (Curme 1905), represented speech (Jespersen 1924), substitutionary narration (Fehr 1938), narrated mono-logue (Cohn 1966), quasi-direct discourse (Volośinov 1973), represented discourse (Doleżeł 1973), czy też represented speech and thought (Ban-field 1977) ³. Chociaż uczeni nie mogą zgodzić się co do nazwy tego stylu, występującego powszechnie we współczesnej powieści, zwykle zgadzają się co do jego cech i zastosowania. Styl ten można wybrać zamiast mowy zależnej i mowy niezależnej, posługując się nim bowiem, autor jest w stanie bezpośrednio uobecniać [represent] raczej niż przedstawiać [pre-sent] myśli, uczucia czy słowa bohatera w 3 os. i czasie przeszłym narracji, ale jednocześnie we własnym ekspresywnym czy emocyjnym języku bohatera. Nie zbadano jednak dotąd dokładnie zakresu czy głębi

[Laurel B r i n t o n — amerykańska anglistka interesująca się gramatyką historyczną, komparatystyką i dydaktyką języka. Związana z University of Califor-nia w Berkeley.

1

Przekład według: L. Brinton, „Represented Perceptron”: A Study in Nar-rative Style. „Poetics” 9 (1980), s. 363—381.]

2

   Chciałabym podziękować Ann Banfield, Jakubowi Boydowi, Glennowi But-tertonowi i Alainowi Renoirowi z University of California w Berkeley oraz recenzentowi „Poetics” Lubomirowi Doleźelowi za przydatne uwagi krytyczne, sugestie i wskazówki bibliograficzne.

3

   Terminy takie, jak pośredni monolog wewnętrzny [indirect interior monolo-

gue] (zob. Humphrey 1954, Friedman 1955, s. 1160—1184) dotyczą technik narracyjnych nieco szerszych i mniej wyraźnie określonych niż free indirect style [dosłownie w    1 pośredni], W tej pracy będę posługiwać się terminem Ann