Popper19

KARL R. POPPER
sze - uczenie się tego, by zawsze mówić n tensjonalnie, a unikać niczym zarazy sug< wiedzy zbyt głębokiej, by ją wyrazić jasn Jest to, jak sądzę, jedna z największych powinności uczonych. A być może jest to nie to bowiem jest ściśle związane z przet tego i demokracji. Społeczeństwo otwarte (oparte na idei,	ożliwie prosto, jasno i bezpre-stii, że jesteśmy w posiadaniu ) i prosto. i i najpilniejszych społecznych powinność największa. Zadawaniem społeczeństwa otwar- że nie tylko toleruje się odmień-

ne poglądy, lecz że się je szanuje) oraz demokracja (sposób rządzenia poświęcony ochronie społeczeństwa otwartego) nie mogą się rozwijać,

Zamkniętej grupy specjalistów.

jeśli nauka staje się wyłączną własnością

Jestem przekonany, że nawyk, by przedstawiać zawsze możliwie jasno nasz problem oraz aktualny stan dyskusji nad problemem, poważnie ułatwiłby wykonanie tego zadania, jakim jest uczynienie z nauki - to znaczy z idei nauki - czegoś, co ludzie lepiej i powszechniej rozumieją.

ROZDZIAŁ PIĄTY

FILOZOFIA A FIZYKA*

Wpływ spekulacji metafizycznych o strukturze materii na fizykę teoretyczną i ekspery mentalną

Uwagi poniższe mają ilustrować ważną tezę, że nauka może rozwiązywać problemy filzoficzne, a nauka współczesna, w każdym razie, ma coś ważnego do powiedzenia filozofowi o pewnych klasycznych problemach filozofii, szczególnie o odwiecznym problemie materii. Zamierzam rozważyć pewne aspekty problemu materii, począwszy od Kartezjusza, Chcę leż wskazać interesujący fakt, że niektóre z tych problemów rozwiązywali, współpracując z sobą spekulatywni filozofowie, tacy jak Kartezjusz, Leibniz, Kant, którzy wnieśli swój wkład, przedstawiając ważne, choć próbne rozwiązania, i w ten sposób utorowali drogę pracy fizykom eksperymentatorom i teoretykom, takim jak Faraday, Maxwell, Einstein, de Broglie i Schródinger.

Dzieje problemu materii zostały zarysowane przedtem, szczególnie przez Maxwella‘. Maxwell, choć dał zarys dziejów istotnych problemów filozoficznych i fizykalnych, nie przedstawił jednak dziejów sytuacji problemowej, nie pokazał, jak zmieniała się pod wpływem podejmowanych prób rozwiązań. Tę właśnie lukę usiłuję teraz wypełnić².

Kartezjusz opierał całą swą fizykę na esencjalistycznej³ lub Ary-stotelesowskiej definicji materii i ciała: ciało jest, w swej istocie lub

9 — Mit schematu... 129