r11

26 Hozdziat 1. Odprężenie v czasie 2ajęć „Piaed uczeniem się opróżnij mózg”

ńV tego rodzaju eksperymentach sprawdza się (oprócz innych zasad) przede wszystkim sposoby przygotowywać ia. do procesu zdobywania wiedzy [badania Guttmanna i Vanecka pokazują, że szybkość uczenia się wzrosła po zastosowaniu metody Jacobsona o około 32 procent, poza tyra trzy czwarte uczestniczących w eksperymencie nauczycieli i rodziców wyraziło się zdecydowanie pozytywnie o wartości ćwiczeń relaksacyjnych)¹.

Oprócz wspomnianej metody wypróbowano także inne możliwości osiągnięcia optymalnego poziomu aktywności na początku lekcji:

Podnoszenie poziomu aktywności. Gry ruchowe i aktywizująca muzyka (częściowo połączona z rytmicznymi ruchami lub tańcem - podobnie jak w znanej gimnastyce śródlekcyjnej).

Obniżanie poziomu aktywności. Uspokajająca muzyka* ćwiczenia uspokajające treningu autogennego („Jestem spokojny i rozluźniony; ciało staje się miękkie...”), liczenie w myślach wdechów w pozycji rozluźnionej i wywoływanie przyjemnych obrazów w wyobraźni (np. „Siedzę nad rzeką i odpoczywam”).

W propagowanym przez Guttmanna i Vanecka,,wiedeńskim modelu zajęć” systematycznie przed każdą lekcją włącza się fazę aktywizacji. Z mojego doświadczenia wynika, że także okazjonalne stosowanie tych ćwiczeń, zwłaszcza przed klasówkami lub testami, powoduje uspokojenie się uczniów, pracę w mniejszym napięciu i osiąganie lepszych wyników.

Przerwy na relaks

Bezpośrednio po przekazaniu najistotniejszych informacji (informacji podstawowych) włącza się krótkie przerwy na relaks przed fazą powtarzania. Ponieważ uczniowie nie uczą się w tym momencie niczego, informacja podstawowa może się ułożyć, to znaczy przejść do pamięci długotrwałej. Proponuje się tu zwykle ćwiczenia o charakterze zabawy. Treściowo nic są one związane z przekazanymi informacjami podstawowymi, nic zaburzają więc procesu zapamiętywania. Na przykład po informacji gramatycznej następuje krótkie ćwiczenie z liczenia. W przykładzie ze strony 27 proponuje się dwie przerwy, w czasie których uczniowie wykonują ćwiczenia treściowo związane z poprzednio przyswojonym materiałem, w którym punkt ciężkości stanowiły inne zagadnienia¹.

Zamiast przerw na ćwiczenia z, poznanego materiału warto wprowadzić ćwiczenia stymulujące odprężenie, a zwłaszcza:

' V.iiu-i k.    (iiilliimnii tliMi silili mk ). |u>• ttik /c Iti/Ku >|v,luifri, l')K( >, i U;mer, i OH/

• Ul. U.,.. U..______I. .. IUU 1 lilii

Wspomaganie procesu nauczania 27

-ćwiczeniaruchowe i rozluźniające; -ćwiczeniauspokajające i koncentrujące; -podróże w wyobraźni;

1. Klasa szkoły głównej Język angielski

Informacja: Tworzenie liczby mnogiej za pomocą końcówki -s_

JEDNOSTKA AKTYWIZUJĄCA (5 minut)

Ćwiczenia ruchowe z poleceniami wydawanymi w języku angielskim. Pożycia rozluźniona, w tle muzyka E. Griega „Poranek”.

JEDNOSTK A INFORMACYJNA (10 minut)

Przygotowane wcześniej obrazki przedstawiające pojedynczy przedmiot i kilka przedmiotów tego samego rodzaju.

Nauczyciel wskazuje aa odpowiednie obrazki:

,.I can see a chair”    can see two clmirs"

„1 can see a table” ,J can see three tables"

Dzieci powtarzają najpierw chórem, potem pojedynczo.

Uczniowie wymieniają liczbę pojedynczą i mnogą kolejnych przedmiotów. sto sując zdania z ćwiczenia.

PRZERWA I. (6 minut)

Ćwiczenia z nazwami kolorów: „What colour..."

Uczniowie zadają sobie nawzajem pytania._

POWTÓRZENIE 1. (4 minuty)

Stosując zdania z ćwiczenia: „How many Windows can you see'?". .,/ can sec three Windows", ćwiczymy liczbę pojedynczą i mnogą znanych słów. Uc/tim

wie sami wywołują się do odpowiedzi._

PRZERWA 2. (5 minut)

Ćwiczenie liczb: nauczyciel, a potem uczniowie wymieniają jakąś liczbę po polsku. Uczeń odpowiada, podając nazwę liczby większej o jeden, po sku.

POWTÓRZENIE 2.(10 minut)

Uczniowie przerysowują obrazki z tablicy do zeszytu.

W czasie pozostałym do końca lekcji nauczyciel wyjaśnia pracę domową.

Po fazie intensywnego uczenia się jest pożądane wprowadzenie takici przerwy na relaks w czasie każdej lekcji (także podczas odrabiania leki p >¹

Superlearning

Bułgar G. Losanow eksperymentował już w latach sześćdziesiątych, siosu jt|c różne metody „sugestologii”. Chodzi w nich o stworzenie takiego kii matu do nauki, w którym dzięki sugestywnym metodom otwierają się u-zerwy natury fizycznej i psychicznej, dotychczas nie wykorzyslane