Potkowski (12)

wany przez popularną wówczas legendę o świętym Aleksym. Radykalna zmiana w sposobie życia bogatego kupca, jakim byl Waldo, przyniosła mu rozgłos i popularność w rodzinnym mieście. Zaktywizowała też i skupiła wokół niego wszystkich niezadowolonych z istniejących stosunków kościelnych i spoieczno-majątko-wych. W ten sposób z ascety i naśladowcy apostołów stał się Waldo przywódcą ruchu religijno-społecznego; stanął na czele grupy ludzi (mężczyzn i kobiet), którzy pod jego kierownictwem realizowali ideał apostolskiego ubóstwa. Tworzyli oni rodzaj bractwa (nazywanego „ubogimi z Lyonu” lub „waldensami”) i choć pozostali ludźmi świeckimi, ubierali się jak mnisi, chodzili boso lub w chłopskich drewniakach, prowadzili życie pełne wyrzeczeń i skrajnego ubóstwa.

Waldo oraz jego zwolennicy rozpoczęli także działalność kaznodziejską, głosząc pokutę i ubóstwo, krytykując bogate duchowieństwo. Ta działalność doprowadziła rychło do konfliktu z arcybiskupem Lyonu, który zabronił waldensom - jako ludziom świeckim - wygłaszania kazań. Zakaz prowadzenia akcji kaznodziejskiej ponowił w 1179 roku papież Aleksander III. A kiedy waldensi nie chcieli poddać się tej decyzji, zostali w 1184 roku wyklęci jako heretycy przez papieża Lucjusza III.

Wykluczenie waldensów z ram hierarchicznego kościoła nie spowodowało upadku ruchu; pogłębiły się tylko różnice między waldensami a kościołem katolickim. Pod wpływem innych grup heretyckich dokonała się dalsza radykalizacja doktryny waldensów; doszło także do ukształtowania własnej organizacji kościelnej i praktyk kultowych.

Podstawą doktryny waldensów - podobnie jak innych grup heterodoksyjnych „ruchu ubogich” - był postulat naśladowania życia apostolskiego poprzez praktykę absolutnego ubóstwa, zachowanie ascetycznej wstrzemięźliwości i akcję wędrownego kaznodziejstwa. Ich jedynym autorytetem doktrynalnym i normą postępowa-*    nia była Biblia. Od początku też kładziono duży nacisk na jej znajomość, dokony

wano przekładów Biblii na język narodowy. Waldensi występowali przeciw nierówności społecznej i uprzywilejowaniu duchowieństwa. Uważali, że wszyscy ludzie ochrzczeni, a więc zarówno kapłani, jak i osoby świeckie, mężczyźni i kobiety, mają i    prawo nauczać i wygłaszać kazania. Każdy dobry człowiek - postępujący według

wskazówek Ewangelii - jest kapłanem i może wykonywać obrzędy religijne.

Konflikt waldensów z hierarchią kościelną przyczynił się do wzmożenia antykościelnych wystąpień zwolenników Walda, a także do sprecyzowania ich poglądów na temat duchowieństwa i organizacji kościelnej. Waldensi nie uznawali władzy papieskiej i autorytetu kościoła rzymskiego. Prawdziwy kościół Chrystusowy tworzyli tylko waldensi. Z czasem wykształcili oni własną hierarchię duchowną, składającą się z diakonów, prezbiterów, biskupów. Rekrutowali się oni spośród małej grupy heretyków zwanych „doskonałymi” (perfecti), którzy zobowiązani byli do ścisłego przestrzegania nakazów życia apostolskiego. Większość waldensów tworzyła grupę „wierzących”, „przyjaciół” (credentes, amid) - żyjących według złagodzonych zasad życia apostolskiego.

Rozbieżności doktrynalne między waldensami a kościołem rzymskim pogłę-

615