najsilniej zabarwiony, do którego uprzednio dodano niewielką ilość składnika najmniej czynnego i po wymieszaniu dodaje się porcjami, stale mieszając, resztę składników w celu łatwiejszego uzyskania homogennej mieszaniny. Jeżeli w skład proszków mają wejść substancje wilgotne, lepkie, miękkie czy też płynne, należy najpierw wsypać do moździerza część substancji suchej, dodać składniki wilgotne, dokładnie wymieszać i po dodaniu reszty substancji suchej ponownie dokładnie je wymieszać. Wprowadzając do proszków substancje płynne, można w razie potrzeby dodać substancje rozpraszające i osuszające (AmyJum, Talcum,, Saccharum) z tym, że rodzaj i ilość dodanego składnika należy zawsze uwidocznić na recepcie. Jeżeli obserwuje się tworzenie aglomeratów, należy masę proszku przesiać przez odpowiednie sito.
Podstawową zasadą sporządzania proszków lege artis jest zachowanie właściwej kolejności dodawania składników, mieszania dokładnie pistlem po każdym dodaniu oraz zgarnięcie masy proszkowej ze ścian moździerza i pistla za pomocą karty.
Rozcieranie i mieszanie masy proszkowej należy rozpoczynać od środka moździerza, prowadząc pistel ku jego brzegom. Co pewien czas masę proszkową należy dokładnie zgarniać ze ścian moździerza oraz pistla kartą celuloidową i ponownie mieszać tak długo, aż mieszanina proszków będzie jednorodna.
W przypadku substancji silnie zabarwionych, np. błękitem metylenowym, do sporządzania proszków przeznacza się osobny moździerz. Również osobnych moździerzy używa się do mieszania substancji bardzo silnie działających, należących do wykazu A.
Jeżeli w skład proszków wchodzi substancja lecznicza, która nie jest dostępna w postaci pulvis pro receptura, a tylko w postaci leku gotowego, np. tabletek, to sporządzenie proszku należy rozpocząć od obliczenia liczby tabletek, jaka będzie potrzebna do wykonania preparatu. W takim przypadku tabletki należy miałko sproszkować przed dodaniem i wymieszaniem z następnymi składnikami. Przykłady leków gotowych przepisywanych w receptach na proszki podano w tabeli 32.
Ilość substancji leczniczej potrzebnej do sporządzenia proszków wylicza się na podstawie deklarowanej zawartości w jednej tabletce. Ilość substancji leczniczej w stosunku do całkowitej masy tabletki może być w preparatach różnych producentów odmienna. W przypadku proszków dzielonych nie koryguje się nadwyżki masy proszku, powstającej wskutek równoczesnego dodania substancji wypełniającej masę tabletki.
Nazwa leku |
Substancja lecznicza |
Postać leku |
Zawartość substancji leczniczej/masa tabletki lub drażetki Img] |
Arechin |
Chlorocjitini phosphas |
Tabletka |
250/370 |
Asprocol |
A cidum acetylsalicylicum Acidum aminoaceticum |
Tabletka |
500/780 200/780 |
Butapirazol |
Phenylbutazonum |
Drażetka |
200/530 |
Calcium pantothenicum |
Ccilcii pan lothe nas |
Tabletka |
100/180 |
Clemastinum |
Clemastini fumaras |
Tabletka |
1/120 |
Cyclonamine |
Etamsylatum |
Tabletka |
250/310 |
Dexamethason |
Dexamethasonum |
Tabletka |
0,5/120, 1/140 |
Diphergan |
Promethazini hydrochloridum |
Drażetka |
10/148, 25/260 |
Enarenal |
Enalapńli maleas |
Tabletka |
5/149, 10/203, 20/257 |
Encorton |
Prednisoni acetas |
Tabletka |
1/75, 5/120, 10/239, 20/244 |
Ergotaminum tartaricum |
Ergotamini tarlras |
Drażetka |
1/110 |
Furaginum |
Furazidinum |
Tabletka |
50/100 |
Hydroxyzinum |
Hydroxyzini dichloridum |
Drażetka |
10/110, 25/120 |
Loratadyna |
Loratadinum |
Tabletka |
10/244 |
Mctocard |
Metoprololi tarlras |
Tabletka |
50/154 |
Pabialgin P |
Propyphenazonum Allobarbitalum |
Tabletka |
220/320 30/320 |
Phenytoinnm |
Fenytoina |
Tabletka |
100/200 |
Paracetamol |
Paracetamolwn |
Tab letka |
500/550 |
Polcortolon |
Triamcinolonum |
Tabletka |
4/350 |
Propranolol |
Propranololi hydrochloridum |
Tabletka |
10/121, 40/250 |
Relanium |
Diazepamum |
Tabletka |
2/70, 5/120 |
251