S5006426

mu fMM/MI I II Ul i

/1'lnnli'ii A ii l‘‘im i" i Ailtti/ulnwuklnU" (ntf /miny) I4JJ Ailinl { hmtk truli ! i -• i’ll U i'telr I piiynrli Nofhetlt Hn/1ik kiego (nfWM iiiiiih /iiii, w ręknpi*l0i IKJi Ihiliilnii (htMtlnk hI Iyiiiiniii /nhiirnwiililcuii Iwyil Itflft),

Un. ktiiflf piilukl Ililwi'iU‘ lennowic/u /uln-kiego lwyil IU43)

IHJ4 Jmlnlfii I eofiolile Mn), wili lego IpotMl pi/nl 1124, nw JIUlIUl),

IHJ 7 Mil mi Hild M ulgową r/)7/ Mmtydow Story J6/#fa K    i#k<> l/iii liowiimi we Angin)

IHU Jeny lutwinlnkt Ui/glu I eonu I opuclrtikiegn (wyd 1*11),

Mnrillyil JA/ofll Niipłrtaklego Ipowal pr/ed I* II, /u|(i•

nlonyji

INI.' Siyl (tom m kiego Anluniego K/iiAnickło|(o (wyd 1*12) 1‘n/ii wtławem pii/nduiii lękały Ir ud iw do lokidł/iicjl c/naowcj U ondo I ii mi Miikayiiiiltiiiiłi I rcdry (wyd, 18,17), llrnryk k •luty ueuloinirnkl Antoniego Ptltchowaklego (IIIII/D / III! IH 1.1 łM107).

Jon Sobly.ik I Jiiimi Ignaiego Mnłla (ii lo druk o winty),

Ink dii iii lu /Ini d/tol podtjmulgeyeh lennil nnrodowy, klóry iimuii|l w rit’rt inulycylin) dlii gatunku loutitlyky nniyt /ini, wskii-'ii|i na tego /Min /eule dlii uiniMlylutiwinm Awv/omioJ postaci linp dli /ulem li|t*liti| tipi¹uwi| hytl/M iltnunrt tego temid U do norm gatunkowych

l'mUltiwv dnakonałotci klaaycyalyc/hgj tragedii stanowiło apel nieme wamiiku /godnotcl d/lt’lu / „wiw/nyini" regułami gatunku Klasyey/nt odwoływał «iy tulą] do „wyobrukitl formalnej" i wbity l'iuwdu iUk>lu pozostawała howlrm ukryta w samym «k> w kitiii |i okieklanym pi /o/ estetyczne I rtyrine granice formy Itrtfki temu tragizm opierał alg na racjach formalnych i pimh gatunkowi') struktury, wy/miczulucych sposoby przed-,tn w tentu luhuly. która okazywała ig Utukcji) idei alrukluralnej udno* i galuuku Jednoki'1 I wielkokcl obrazu odpowiadała za

Mm jedność i wielkość tematu; katastrofa, jako konsekwencja wi/eirnc|«zych działań bohaterów ujawniała wpisaną * teks wi/ję Indu świata przedstawionego. W tym całościowym uporządkowaniu mieścił się także związek między tematem, typem fabuły i poetyckim językiem dramatu.

Onluock okazywał się w ten sposób swoistą „maszyną" idealizucyjną dla historycznego tematu, któremu nadawał wielkość Pod „ciśnieniem” formy gatunkowej historia ojczysta zyskiwała wymiar wzniosłej utopii wiecznego ładu. zarazem powszechnego ł narodowego. Dominujący nad zdarzeniem historycznym aparat formalny służył tworzeniu zmitologizowancgo obrazu historycznej wielkości narodu. Dawał poecie prawo do przekształcaniu historii w mit w imię piękna, prawdy estetycznej, i etycznej. Instrumentem tego przekształcania stawał się schemat kon lliktu C'orncitle‘owskiego. Ractne‘owskiego. Wolterowskiego czy Alłlcrowskiego, który pomagał organizować temat dzieła i decydował o tragiczności głównej postaci przy stosunkowo swobodnym traktowaniu materiału historycznego Idealną wuja dziejów wpisana w „wieczną^ (historyczną formę dramatyczną, zostawała z tą formą spojona przy pomocy ustabilizowanych schematów konfliktów moralnych. Przenosiły one w plan fabuły system trwałych, uniwersalnych wartości, który pozwalał na stworzenie obrazu „wiecznej polskości".

Cel był szlachetny; po latach „nieszczęść krajowych” spowodo mu > powstanie sił. które uniemożliwiłyby zniszczenie narodu mimo utraty jego państwowości. Jak pisał Aleksander Chodkiewicz we wstępie do Jadwigi: „Oby słabo oddane rysy nie-zgód naszych i wielkości narodu naszego wzniosły nasz umysł, zachęciły nas do szczęśliwej zgody i ukazały tym samym obraz pomyślniejszy naszych nadziei**⁷⁵.

" A. Chodkiewice. Pr;eiinioitv do: Jadwiga - Królowa Polska (oprać A. Czyżyk) (w j Archtww* Literackie. I. 22. Sliscdkmea s doby (Uwiccenta, pod red. Z Golińskiego; Wrocław 1978. s 377