S5006937 resize

16

-    odchyłki jednostronne, np.: + 0,02 mm; - 0,02 mm, mogące występować tylko z jednej określonej strony w stosunku do położenia zerowego,

-    odchyłki bez znaku stosowane wówczas, gdy ich kierunek nie ma istotnego znaczenia,

np bicie promieniowe wrzeciona A, ? 0,1 mm stanowi różnicę maksymalnego i minimalnego wskazania czujnika.

Ze względu na oznaczenie wartości odchyłki rozróżnia się:

-    odchyłki liniowe, oznaczone wartością liczbową i mianem, np. pomiar długości A, -0.1 mm, bicie promieniowe A, = 0,05 mm, współosiowosć osi A,, = 0,03 mm itp.,

I odchyłki liniowe oznaczone wartością liczbową i mianem na określonej długości odniesienia, np. płaskość powierzchni A, - 0.1 mm/1000 mm, bicie promieniowe tarczy oporowej wrzeciona A, = 0,05 mm/300 mm lub A, = 50 pm/300 mm itp.,

-    odchyłki liniowe kierunkowe oznaczane wartością liczbową i mianem na określonej długości odniesienia i przy ustalonym kierunku w stosunku do położenia zerowego, np.: prostoliniowość prowadnic Al = + 0,05 mm/1000 mm lub Al “ + 50 pm/1000 mm, itp.

1.1.4.    Narzędzia i pomoce pomiarowe

Do sprawdzania dokładności obrabiarek powinny być stosowane narzędzia i przyrządy pomiarowe, umożliwiające dokonywanie pomiarów z wymaganą dokładnością i pewnością wskazań.

Stosowane narzędzia i przyrządy pomiarowe powinny mieć cechę ze wskazaniem stopnia lub klasy dokładności i świadectwo sprawdzenia.

Sumaryczny błąd pomiaru dla określonego zestawu przyrządów pomiarowych nie może przekraczać 1/4 wartości dopuszczalnej odchyłki ustalonej dla danego pomiaru.

1.1.4. !. Liniały

Liniały powinny być traktowane jako odtworzenie bazy odniesienia, względem której mierzy się odchyłki prostołiniowości lub płask osa sprawdzanych linii, krawędzi lub powierzchni na długościach me przekraczających 1600 mm

Przy sprawdzaniu dokładności geometrycznej zaleca się stosowanie liniałów następujących typów;

-    liniały uzebrowane żeliwne. rys I 7a,

-    liniały prostokątne stalowe lub żeliwne. rysl.7c,

-    liniały dwuteowe stalowe lub żeliwne, rys I 7b

a)

b)

O O O OOO O O O

)L\ 'te,i | ‘Ą i | ;

^c^ v_ Zalecane punkty podparcia

cĄ\ _r 5/ql

Rys. 1.7. Liniały

W czasie pomiarów należy ustawiać liniały na podporach tak, aby ugięcia pod wpływem ciężaru własnego były jak najmniejsze (podparcie w odległości 2/9 długości liniału od jego końców). Ugięcie własne przy określonym podparciu liniału, powinno być oznaczone na powierzchni bocznej liniału. t.1.4.2. Trzpienie kontrolne

Trzpienie kontrolne należy traktować jako przedłużenie geometrycznych osi gniazd stożkowych we wrzecionach i wałkach, które podlegają sprawdzeniu pod względem prawidłowości ruchu obrotowego (bida) lub pod względem właściwego położenia w stosunku do innych elementów obrabiarek.

Do sprawdzania dokładnośd geometrycznej obrabiarek stosuje się trzpienie kontrolne z chwytem o stożku metrycznym lub Morse'a oraz z chwytem o stożku ze zbieżnością 7/24. Na trzpieniu kontrolnym powinna być oznaczona w sposób trwały wielkość ugięcia pod wpływem własnego ciężaru.

Najczęściej stosuje się następujące typy trzpieni:

-    trzpień pełny ze stożkiem o małej zbieżności, rys. l.8a,

-    trzpień pełny ze stożkiem o dużej zbieżności, rys.l.8b,

-    trzpień drążony, rys 1 8c