Scan10018

się yr przebiegu tych ćwiczeń i w postępach dziecka w zakresie wymowy, by właściwie prowadzić zajęcia usprawniające analizę dźwiękową wyrazów i ćwiczenia czytania i pisania. Tak np. dopóki dziecko wadliwie wymawia dźwięki dentalizowane: s, c, z, cz, ż, dz, dź, upodobniając ich artykulację, nie możemy wymagać, by rozpoznawało te dźwięki w wyrazach, które samo wypowiada. Może jednak próbować rozpoznawać te głoski w słowach wypowiadanych poprawnie przez inną osobę. Jeśli jednak zaburzenia mowy są związane z zaburzeniami słuchu fonetycznego, nie można oczekiwać prawidłowego rozpoznawania przez dziecko mylonych dźwięków nawet wtedy, gdy są prawidłowo wypowiadane przez inną osobę. Dopiero poznanie różnic w artykulacji tych dźwięków umożliwia dziecku różnicowanie ich. Wykorzystując to w czasie zajęć reedukacyjnych możemy nauczyć dziecko rozpoznawania mylonych dotąd głosek, a nawet prawidłowego ich zapisywania, zanim jeszcze osiągnie pełną poprawność wymowy.

Nie bez znaczenia dla przebiegu pracy wyrównawczej jest poziom rozwoju umysłowego dziecka. Różnice między dziećmi mogą być pod tym względem bardzo duże. Wprawdzie o dysleksji mówimy wtedy, gdy dziecko ma trudności w czytaniu i pisaniu na skutek zaburzeń fragmentarycznych rozwoju psychomotorycznego przy normalnym poziomie umysłowym, jednak zakres normy jest bardzo szeroki: od bardzo słabego do znacznie przewyższającego przeciętny pozioiń. Dzieci dyslektyczne o wysokim poziomie inteligencji bardzo szybko wykorzystują podsunięte im sposoby przezwyciężania trudności. Często bywa i tak, że same znajdują sposoby wyjścia z trudnych sytuacji. Nierzadko są to jednak sposoby, które pozwalają dziecku ominąć najpoważniejsze problemy i nie sprzyjają usprawnianiu zaburzonych funkcji i utrwalaniu prawidłowych nawyków. Jest to dodatkowa trudność, którą trzeba przezwyciężyć w procesie reedukacji (problem ten omawiamy w dalszej części rozdziału).

Bardzo żmudna i długotrwała jest praca z dziećmi, których poziom rozwoju umysłowego jest znacznie obniżony w stosunku do przeciętnej normy. Niektórzy twierdzą, że dzieci te nie powinny być włączane do zajęć reedukacyjnych dla dyslektyków, gdyż przyczyną ich trudności jest globalne opóźnienie rozwoju, a nie zaburzenia

^Mbieiiliiryczne. Tymczasem wyniki badań H. Spionek¹ wykazały, Inticznej większości dzieci, u których stwierdzano takie opóź-m/woj u, występowały poważne parcjalne zaburzenia tych poznawczych! których obniżona sprawność powoduje dys-W naszej praktyce niejednokrotnie obserwowałyśmy, że A^lui. które początkowo uzyskiwało w badaniach testowych wy-B nu poziomie tzw. ociążałości umysłowej, po wyrównaniu bra-w i /nsic reedukacji osiągało znacznie lepsze wyniki. Wszystko Bpwnd/i, że ćwiczenia reedukacyjne są tym dzieciom szczególnie flMł/rhllC,

H|tl/nny, że reedukację należy prowadzić z wszystkimi dziećmi, ^■lóiyi h występują specyficzne trudności w nauce czytania i pisa-ludności takie mają również dzieci, u których występuje rów-^■biiu' opóźnienie rozwoju — osłabiona jest nie tylko analiza ^M|tv.i wzrokowa i słuchowa oraz sprawność ruchowa, ale także ^Btti myślenia dziecka. Również te dzieci nie mogą same poradzić / l nulnościami w nauce czytania i pisania i wymagają zajęć ^^ncyjnych. Praca z tymi dziećmi, jak i z dziećmi, u których Bpitpi poważne zaburzenia fragmentaryczne, jest wyjątkowo tru-Bi hii/dr przejście do nowego etapu ćwiczeń wymaga wielokrot-wykoi lywania ich przy pomocy reedukatora, zanim dziecko Boże poprawnie wykonać Zadanie. Prawie każde nowe ćwicze-Hif Miii .i być demonstrowane dziecku, nie wystarczy instrukcja słow-Ity opanowaniu prawidłowej pisowni niewiele pomaga tym dzie-^■uniijniność reguł. Muszą wyuczać się ich głównie przez pisanie pod kontrolą.

^Bk już było zaznaczone, specjalny problem dla reedukatorów Btowm dzieci nadpobudliwe, ze słabą koncentracją uwagi. Praca dziećmi wymaga ogromnej cierpliwości, wytrwałości, a także ^^Hłowości w obmyślaniu różnych sposobów prowadzenia ćwi-^Hhy pobudzać zainteresowanie dziecka i mobilizować do kon-#illi‘Hvnn i a uwagi na zadaniach.

H, Spionek: Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych. War-■I l‘> '(I PZWS oraz Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. War-MB i «J71, PWN.

m