scanjet0001 (2)

'o

I

o

JD

'o'

-j*

>

CO

•^_,v

^r

O

rO

X)

<y>

W kontekście przedstawionych po w y z e i możliwości zastosowania wybrg nych podejść teoretycznych w badaniu tożsamości młodzieży i zdrowia wyi_a. iii aj y się jednak ważne pytania, czy w loku dokonywania wyborów zdrowotnych przez młodyc h ludzi znaczący jest wyłącznie wpływ ich społecznego otoczenia (bliższego i dalszego) ?; czy może dzieje się 10 za spraw;) jakiejś „struktury" wewnętrznej lub ..otoczenia wewnętrznego" ?: dlaczego młode pokolenie neguje wzorce tożsamości i style życia rodziców, przyjaciół i konstruuje swo-ic w łasne - które zreszuj okazuj;) się byónconstrukejami zmiennymi i „porzucanymi" po pewnym czasie^. <dlaczegc/przejawiane przez młodzie/ zachowania zdrowotne wydaj;) się by cgoiecj^jg I c", a w ciągu zachowań prozdrowotnych pojawiają się również zachowania antyzdrowotne (choć niekoniecznie stają się one stałymi i utrwalonymi praktyka mi codziennego życia)?

Podejmując próbę odpowiedzi na postawione pytania w oparciu o modernistyczne teorie tożsamości napotykamy na szereg trudności Młodzież przełomu XX i XXI wieku koncenioije się z jednej strony na próbie znalezienia potrzeby „bychykimś" w swej unikalności i niepowtarzaltioścjya z drugiej - na poziomie egzystencjalnym - nązookonywaniu ciąglycli wyboróWsZ menu dostępnych jej wzorów i modeli (zwłaszcza tych,dostarczanych przez świaj konsumpcji i kultury popuIarrtej) /ak twierdzi Z. Melosik, „współczesny cztbwieK żyje jednocześnie w- wielu4prz.ecz.nych ze sobą rzeczywistościach. Z wyjarfww poświęconej barokowetńu malarstwu biegnie do restauracji McDonakr s (...) Tm co kiedyś konstruowało diametralnie odmienne tożsamości, dzjś spotyka się^% często w jednym/Czlowieku’’³⁰. Można zatem zgodzić się z opimą R .1 Liftona, który sugerował, iż człowiek współczesny uwikłany jest w ciągłym dostosowywaniu się do kolejnej „wersji" własnej tożsamości, po to aoy następnie porzucić ją³¹.

Dnitego też w analizach zachowań zdrowotnych współczesnego młodego pokolenia coraz, trudniejsze jest dokonywanie ich opisu i podejmowanie prób wyjaśnienia na gruncie teorii nowoczesnych; O ile koncepcje te dostarczały adekwatnych kategorii dla zjawisk społecznych zachodzących w spoteczeń-ystwie nowoczesnym, o tyle w erze pono woczesiifej okazują się .one być nieadekwatne.    /    N.

Pozwala to wyjaśnić i zrozumieć b/ak ciągłości i kohrrekwcncji w wyborach zdrowotnych młodzieży: uprawiani różnorodnych sportów,, poprawiających sprawność ft/yc/ną i pozwalających utrzymać dobrą kondycję vs setki godzin spędzanych przed ekranem telewizora lub monitorem komputera, preferowanie zdrowej, domowej diety objadanie się w restauracjach typu fast food; systematyczne monitorowanie własnego zdrowia vs. zaniedbanie własnego zdrowia; unikanie używek/s. próbowanie używek i popadanie w nałogi iip.Te wydawałoby się - sprzeczne decyzje zdrowotne mogą być podejmowane przez jednego człowieka i nie budzą poczucia sprzeczności lub „nicodpowied-niości" Są one bowiem „odpowiednie" w konkretnej sytuacji jednostki

•“ /. Melonik /o.Hlincu i tlili*    l^ło/n;tń - Toruń    16

’• K I I ,i(ltm. /{łtiłłitltii it % V \\ 'i mi k 1pod.iit,’ /.i K S/ucil. (łntuloyu . itr f>inhnt\v\ ■ ^(>P \'l

ZDROWIE JAKO WARTOŚĆ I PRZEDMIOT EDUKACJI

Wartość w potocznym rozumieniu to coś ważnego, cennego, dobrego, godnego pożądania, cel ludzkich pragnień i ciążeń. W naukach humanistycznych pojęciu wartość nadaje się wiele znaczeń i spotyka wiele definicji uwzględniających aspekt psychologiczny, socjologiczny lub kulturowy'. W jednej z najogólniejszych definicji, wartość, to dowolny przedmiot materialny lub idealny, idea lub instytucja, przedmiot wyimaginowany lub rzeczywisty w stosunku, do którego jednostki lub zbiorowość przyjmują postawę szacunku, przypisują mu ważną rolę w swoim życiu i dążenia do jego osiągnięcia odczuwają jako przymus' -' Szczególnie interesujące z punktu widzenia tematu tego referatu wydaje się utożsamianie wartości ze „zdrowiem fizycznym i duchowym, silą charakteru oraz moralnymi przekonaniami jednostek i grdp społecznych kierującymi postawami oraz zachowaniami jednostkowymi i zbiorowymi”’. Ze względu na to, że systemy wartości wyznaczają kierunki ludzkich dążeń, w tym także kierunki działań edukacyjnych uznaję sięyźe są one „podstawą tożsamości, podmiotowości, autokreacji i fundamentem zdrowia psychicznego uczestników procesu kształcenia”. /    %    V"''

Wielki wpływ wartośef na życie człowieka - jego aktywność pozjiawczą. reakcje emocjonalne, orientacje życiowe, pocznę ie sensu życia i jego jakość -wyznacza edukacjk ważne zadanie ukształtowania kompetencji rozpoznawania. rozumienia.;'■'akceptowania i respektowania wartóścjdwagi tego zadania nie sposób przecenić, ponieważ jak twierdzi K. Lórej>zfś.o ‘przyszłośći ludzkości zadecydują procesy przebiegające wyłącznic w^samym cżhwyjeku To cz\ ludzkąśe stanie się wspólnotą prawdziwie hurpdnitamych istot czyHęż sztywną organizacją ubezwłasnowolnionych nieludzkich stworzeń, zależy wyłącznie od tego czy pozwolimy, aby kierowały nami nasze nieracjonalne odczucia wartości’.    /

¹ Por. J Pu/ynina. Ję:\k wartoset. Wais/.;ma 1992. G. Kluska. Pojętni, teorii- i hiuUmio warto xn u' naukach spoin :n\< li. Warszawa 1992. Yt Mis/ial. Problematyka wartoii i w socjologu Warszawa 1980.C Matuscwic/. Pswhol/t^ia wartości. Wars/aw-a 1975. M I Szymański. Mto (hte: wóhet wartości Pi oba tlmuiun⁴ \ W ais/.awa I99S .1 S/c/cpaU.ski. fślcwc/iianie m mh loloęu Warszawa 1972 K Dciick. Aksjologii :nc itsfickh cihtka* /i \;kolnef_% 'łomu 1999 ¹ K I (won/. ł{cyrc\ • ;lnu i<■< rn\/wa. ais/.iwa I98(»