SDC13442

m

Nie ulega kwestii, te to przede wszystkim pod wpływem Zalaskfc,, wytworzył sie w poezji romantycznej stereotyp stylizacji (olklorjetya. nej, tak różnej od wzorca, jaki wypracowywał K. Brodziński, parairi-żujący styl przyśpiewek, najpewniej krakowskich: „Krąży słowik w szum. nym lesie, / Gałązek się czepia. / A dognawszy piórka niesie, / Gniazdem, ko ulepia”. (K Brodź P 1. 170). Zdecydowanie tle się przedstawia zna-jomaść pieśni ludowej w krakowiaku, zamieszczonym przez Słowackiego w nie dokończonym dramacie Beniowski: „Moja żonka sła bez mcsu fstej / Ty kapucyn, ja starosta..."; „Psy {siej karcemce studnia stoi, / Gdzie się kacka sama poi... / Za studeńką (sic] most ze złota” (Słów Ben 0 10, 36—37). Brodziński nie chciał lub nie mógł być tak głęboko autentyczny, ale też dzięki temu uniknął rażących błędów w dialektyzacji.

Nawet poeci nie związani ze szkołą poetycką Zaleskiego, jak R. Zaorski czy JC. Ujejski, wykazują wpływy leksykalne stereotypu kresowego: „Bujdo padaj roso mleczna!” (Zm Laał). „na kurhanie, nad krynicą i Smutniała kalina” (UJ Kbez W), a cóż dopiero mówić o dumkach T. 06-zarowskiego. Jedna z nich zaczyna się w znamienny dla tej poetyki sposób: „Oj, wyleciał ałowiczeńko / Z Ukrainy młody”.

Inne natomiast były źródła i inne sposoby stylizacji folklorystycznej w poezji Mickiewicza, który przetwarza! twórczo elementy folkloru polskiego i białoruskiego sięgając do niektórych cech tego stylu, np. do stałych epitetów i innych frazeolog izmów („Załamu je białe rączki / 1 tak żałośnie narzeka” Mic Ryb 1, 120), do rozmaitego typu powtórzeń, stałych motywów słownych („ałów-świadków” tego stylu), takich jak zbrodnia, rybka, wieniec, itd. W rzędzie słów-ówiadków stylu pieśni ludowej mieszczą się również zdrobniania, tak często używane w balladach”. Podobna skupisko zdrobnień odnajdziemy również w stylizowanych na ludowo wierszach J. Czeczota: odzietke, gospodyńka, dzieciątko, raszek ftp.**. Brak na ogół w tym typie stylizacji folklorystycznej tak istotnych dla stereotypu „dumkowego” złożeń spozycyjnych w rodzaju koral—usta, kwiat—róża (Groza P 1).

Podobne miejsce wśród stylizatorów na folklor zajmuje poeta schyłku epoki, T. Lenartowicz, parafrazujący styl pieśni ludowej Mazowsza. W wierszach jago prócz charakterystycznych zdrobnień, jak złowicrcśkn, dzieweńka, torzecioneczko, znajdują się naśladowana wiernie wszystkie znamienne rysy poetyki folkloru. Stylizacja tego rodzaju, przypominająca próby Brodzińskiego, ale marznie wierniejsza, wychodzi właściwie poza ramy czasowe poezji romantycznej i otwiera nowy rozdział w historii związków literatury z folklorem. Poza stylizacją na folklor dialek-

* Por. aa tan temat artykuł W. Weintrauba O petcnej młodzieńczej ma-mtera Mickiewicza, „ Język Polski*', XIX. 1934, z- ł.

» Ogłoszone w Wilnie w r. ltW p*. Piętn* SsalssiM, przez TUenacza Wie*-ntaezpch z nad Niemna i Dtiotny.