skanowanie0006

iilwuril I inliżak

Przeciętny roczny napływ luipitnlu w przeliczeniu na I mieszkańca do poszczególnych rcglouO¹ w święcie w lalach 1970-2000 (w USD na I mieszkańca, z uwzględnieniem 122 państw;

Regiony	1970-2000	1970-1980	1981-1990	1991-201
USA, Japonia i Europa Zachodnia	1636,23	943,80	1277,15	2501,21
Ameryka Łacińska i Karaiby	82.66	348,16	-41,51	92.4
Azja Wschodnia i Pacyfik	376,36	324.29	384,29	545,3
Azja Południowa	14,12	11,74	16,31	13,4!
Europa i Azja Środkowa	209,95	31,64	-0,60	229,1
Afryka Subsaharyjska	30,23	56,37	42,61	0,1
Afryka Północna i Bliski Wschód	258,08	417,04	-117,95	528,8

Niefównomiernemu poziomowi internacjonalizacji gospodarek narodowych łJ warzyszy jeszcze większe zróżnicowanie w procesie globalizacji ekonomicznej, gdyj naprawdę nieliczne tylko aktywności gospodarcze są zglobalizowane i mogą byt! traktowane jako część gospodarki globalnej. Obecnie można wymienić dwa prz kłady globalizacji ekonomicznej, które odpowiadają kryteriom definicji. Sąto: mię-~] d/.ynarodowy rynek walutowy (forex) i globalna sieć produkcji (globalproducwn 1 choin).

Międzynarodowy rynek walutowy ma wymiar globalny, gdyż działa nieprzer-1 wnnie w ciągu 24 godzin w skali globalnej. Operacje, jakie się na nim dokonują! polegają na wymianie walut narodowych. Ponieważ większość tych walut jest wymienialna zgodnie z kryteriami MFW, to rynek ten jest istotnie globalny. O jego randze świadczy fakt, że dzienna wartość obrotów wynosi na tym rynku około 1,8 bln USD.

(ilobalna sieć produkcji to taki system powiązań produkcyjnych między gospo-1 ciarkami, gdzie każda z nich specjalizuje się w pewnej części procesu produkcyjnego (lanego dobra. Tak np. projekt nowego modelu komputera powstaje w laboratorium w USA, podzespoły są wykonane w Japonii, montaż ma miejsce w Chinach, a dystrybucją w świecie zajmuje się Singapur. Najbardziej istotną cechą tego procesu jest to, że dany kraj i jego gospodarka mogą zostać na stałe przypisane do takiej sekwencji w międzynarodowym podziale pracy, który wcale nie musi być korzystny w dłuższej perspektywie czasowej. Decyzje w tej sprawie podejmowane są przez przedsiębiorstwa międzynarodowe, które wyznaczają w ten sposób poszczególnym państwom miejsce w globalnym systemie powiązań produkcyjnych, często wbrew ich woli. Państwa takie się rozwijają, ale jest to rozwój zależny od obcych podmiotów.

Proces umiędzynarodowienia gospodarek narodowych i globalizacji ekonomicznej nasilił się po II wojnie światowej, ale tak naprawdę zasadnicze impulsy zmian wystąpiły w dekadzie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Można wskazać cztery zasadnicze przesłanki współczesnej globalizacji ekonomicznej.

fu pierwszo, postęp techniczny zwłaszcza w elektronice umożliwia przesyłanie większej ilości informacji. Pojawienie się pieniądza elektronicznego, co sym-i|i| kurty kredytowe, zrewolucjonizowało system rozliczeń międzynarodowych, iyw środków pieniężnych i kapitału.

|'ii drugie, nastąpiła liberalizacja w handlu międzynarodowym, o czym świadczy olanie w 1995 r. Światowej Organizacji Handlu. Należy także dodać, że liberami objęto również sferę finansów międzynarodowych, co znakomicie ułatwiło <y nu rodowe przepływy kapitałów, pil trzecie, nastąpił rozwój przedsiębiorstw międzynarodowych i zwiększenie ich I w gospodarce światowej. To te podmioty na równi z państwami są głównymi uli n mm globalizacji ekonomicznej. O ile państwa odpowiadają za liberalizację, |ę przedsiębiorstwa są odpowiedzialne za przepływy kapitału w formie inwe-I bezpośrednich i portfelowych, rozwój handlu międzynarodowego, gdyż co umiej połowa światowego handlu to handel wewnątrzfirmowy, czyli w ramach nędznej struktury takiego przedsiębiorstwa obejmującej centralę i filie uloko-e w innych państwach. To one także tworzą globalną sieć produkcji.

I'n czwarte, pojawiła się ideologia ekonomicznej globalizacji głoszona przez lylucje wchodzące w skład tzw. Washington Consensus, tj. Międzynarodowy' iiiIiisz. Walutowy (MFW), Bank Światowy, agendy rządu federalnego USA, two-i /i| liczne ośrodki analityczne (think-tank), wszystkie ulokowane w Waszyngtonie Mulicy USA. Umieszczenie słowa zgoda (consensus) miało uzasadniać jedno-lliy ilność idei liberalnej gospodarki rynkowej w świecie.

Instytucje tworzące „Washington Consensus” odegrały i odgrywają nadal istotną tulę w inspirowaniu procesów globalizacji, wdrażając w całymi świecie w sposób warunkowy lub bezwarunkowy globalny kapitalizm.

I łyłoby znaczną przesadą twierdzić, że „Washington Consensus” powstał wraz / upadkiem komunizmu. Przesłanki do jego powstania ujawniły się znacznie Wcześniej w materialnej sferze gospodarki światowej oraz w nowych ideach i poglądach ekonomicznych.

( o się tyczy czynników materialnych, to bez przesady można przyjąć, że cezurą ZllNiidniczej zmiany we współczesnej gospodarce światowej było zawieszenie przez Siany Zjednoczone wymienialności dolara na złoto, co oznaczało upadek systemu walutowego z Bretton Woods, ale zarazem był to początek nowej, bardziej intensywnej fazy globalizacji, ponieważ dało to impuls do liberalizacji i deregulacji.

Zmiana systemu z Bretton Woods może być uważana za kolejną, jeśli nie najważniejszą przesłankę współczesnej globalizacji. Przypomnieć należy, że w ramach klasycznego systemu funkcjonowały kursy stałe walut wszystkich jego uczestników, l j. wobec dolara USA, jak i w relacjach między nimi. Problem z kursem stałym jest tego rodzaju, że nie jest możliwe utrzymanie stałego parytetu poprzez interwencję, jeśli zmieniły się ekonomiczne fundamenty. Kraj o ekonomicznym deficycie bilansu płatniczego musiał w większości przypadków dokonać dewaluacji, aby uczynić swój eksport bardziej konkurencyjnym. W dawnym systemie z Bretton Woods wymagało to zgody Międzynarodowego Funduszu Walutowego (czyli wszystkich uczeslni-