46
Przegrupować (/reorganizować, przestawić, zmienić kolejność, miejsce, ludzi, sprzęt)?
Odwrócić (przekręcić, ..zyskać przeciwieństwo, np. negatyw, zmienić role, pozy cje, położenie)?
Kombinować (pomieszać, /syntetyzować)?
Pełny cykl twórczego postępowania badawczego, przy posługiwaniu si? technikami swobodnego kojarzenia pomysłów, jest następujący 12):
i. Faza przygotowawcza
1. Wyłonienie problemu.
2. Ścisłe sformułowanie problemu.
3. Ustalenie składu interdyscyplinarnego zespołu twórczego.
II. Faza wytwarzania pomysłów
1. Przedstawienie problemu uczestnikom zespołu.
2. Przypomnienie zasad heurystyki i technik twórczego myślenia.
3. Spontaniczne zgłaszanie i zapisywanie pomysłów.
4. Przerwa 1-2 dniowa (dodatkowa inkubacja pomysłów).
5. Zgłaszanie i rejestracja dodatkowych pomysłów.
III. Faza oceniania (realizowana najlepiej przez inny zespół)
1. Ustalenie kryteriów oceny i porządkowanie pomysłów.
2. Wstępna analiza i ccc na oraz zgrubna selekcja pomysłów.
3. Szczegółowe wartościowanie pomysłów zakwalifikowanych cio dalszego etapu oceny.
4. Wybór wariantu optymalnego.
Na podstawie obserwacji sposobów pracy twórczej wielu wybitnych, myślicieli, wynalazców, pisarzy i naukowców, specjaliści zajmujący się metodologią twórczego myślenia zalecają ro-; biente w przedstawionym cyklu (w fazie II) przynajmniej kilku-i godzinnej lub kilkudniowej przerwy na podświadome myślenie i i "dojrzewanie pomysłu".
W wyniku badań okazało się, że w toku sesji dyskusyjnej ; zgłoszona zostaje ty lko część pomysłów. Pozostała część dojrzewa później w procesie wtórnej i podświadomej inkubacji
,j' odbywającej się w mózgu uczestników dyskusji także po sesji. : Pionu tego nie można zmarnować, dlatego po kilkugodzinnej lub kilkudniowej przerwie należy przystąpić do dodatkowej rejestracji wytworzonych w tym c/asie pomysłów.
.
4.1. Burza mózgów (brainstorming)
Metoda ta została opracowana przez A.F. Osfcorna. Oxt‘ord Bnglish Dictionary definiuje burzę mózgów jako: "gwałtowny I wstrząs umysłowy". Sprzyja ona swobodnemu generowaniu pomysłów, bez ich hamowania pizcz jakiekolwiek sądy lub krytykę.
Do podstawowych kroków w burzy mózgów należą (2):
1. Właściwy dobór zespołu
Podstawową formą organizacyjną twórczego myślenia powinny być 5-12-osobowe zespoły pracowników nie pozostających w bezpośredniej od siebie zależności służbowej, zróżnicowane ped i względem płci i wieku, złożone zarówno z ekspertów różnych spe-, ■ cjnlr.ości, jak i z laików odznaczających sic jednak polotem i in-, wencją, a ponadto, w miarę możliwości z przedstawicieli instytucji : ’ użytkujących badany wyrób. Zasięganie opinii ludzi pozornie ' nie-kompetentnych" (laików, ignorantów) opiera się na przeświad-czcniu, że laik myślący innymi kategoriami niż specjalista ma zdolności poszukiwania analogii oraz dostrzegania faktów nieraz niezauważalnych przez fachowców.