We wszystkich żywych komórkach procesy oddychania, czyli utleniania substancji odżywczych przy współudziale tlenu, z jednoczesną redukcją do wody stanowią podstawowe przemiany prowadzące do uzyskania energii niezbędnej w reakcjach metabolicznych. Całkowita redukcja cząsteczki tlenu O2 przebiega zgodnie z reakcją:
02 + 4e" + 4lf — 2HjO
Nie zawsze jednak następuje pełna redukcja tlenu do wody, podczas „niepełnej redukcji” powstają tzw. reaktywne formy tlenu (RFT). Większość z nich to wolne rodniki.
e" e“, 2H*V e", H* e",!^
02 -> O2" -* H2O2 H20 + ‘OH -> 2HjO
anionorodnik rodnik
ponadtlenkowy hydroksylowy
i +H+
HO/
rodnik wodoronadtlenkowy
Niektóre elektrony przechodzące przez łańcuch oddechowy w mitochondriach, mogą więc brać udział w reakcjach ubocznych, tworząc z tlenem cząsteczkowym reaktywne formy tlenu. Jest to filologicznie ważny proces, bowiem wolne rodniki pełnią istotną rolę w regulowaniu metabolizmu jako przekaźniki sygnału. Z tego powodu dla każdego układu, jak komórka, narząd, organizm, optymalnym jest wytworzenie równowagi między szybkością powstawania RFT a potencjałem przeciwutleniającym, który ogranicza ich działanie do ftmką|l fizjologicznych, chroniąc układ przed destrukcją Naruszenie równowagi na korzyść RFT nosi naz.wę stresu oksydacyjnego. Jego powodem jest zarówno nadmierna produkcja reaktywnych lorm tlenu, jak ich dłuższe oddziaływanie lub osłabienie mechanizmów obronnych,
Predyspozycje do wytwarzania antyoksydantów zależą od genetycznych uwarunkowań organizmu, wieku, rodzaju diety. Dlatego można i należy wspomagać organizm dostarczając z. żywnością przeciwutleniaczy niezbędnych dla zachowania równowagi oksydacyjno-redukcyjnej. Wśród antyoksydantów aktywnie działających w pożywieniu można wyróżnić dwie gnipy związków chemicznych. Jedna to przeciwutleniacze hamujące reakcjie wolnorodnlkowe przez przekazanie elektronów lub atomu wodoru (np. liczna grupa tzw. polifenoli). Druga to związki chemiczne o działaniu synergetycznym, zdolne do wychwytywania tlenu i chelatowania jonów tworzących wolne rodniki (np. witamina C, retlnol).
Na podstawie „Practmthniaat w tywnoict' W. Grajek, WN-T, Warszawa 2007
1. Przeliczanie stężeń roztworów.
-2—KonfigBraga-elektrsnowa-eząsteezki-tlenu-Of-stan-singletowy-itrypletowy-
,f./^rz8©jwutJeniacze^antyoksydmty)-rośliflneiieh.rQlaJW-jnolekularB:yeh.procęsach
technika oznaczeń).
■(ST)
óy Spektrofotometria w świetle widzialnym (absorpcja promieniowania, prawa absorpcji,
„ Chemia analityczna" J. Minczewski, Z. Marczenko „Przeciwutleniacze w żywności" W. Grajek, WN-T, Warszawa 2007 podstawy chemii nieorganiczną" A. Bielański, PWN, Warszawa 2004
1. Pozytywna ocena z kartkówki z materiału dotyczącego zagadnień do samodzielnego opracowania.
2. Zaliczenie sprawozdania w ciągu 2 tygodni od daty wykonania ćwiczenia (nieoddanie sprawozdania oznaczą konieczność powtórzenia ćwiczenia, termin poprawkowy -styczeń 2011)
3. Poprawaniezaliczonyćhkartkówek-styczeń2011.
Wystawiana jest indywidualnie dla każdego studenta na podstawie oceny z kartkówki i oceny sprawozdania. Na ocenę wpływa także umiejętność wykonywania czynności laboratoryjnych.