SNV36604

HI'NI VMI'NI Al l/M 567

lowmusl dwImlumoM lltoiiiuk l^|« występują w cm ivin tym okresie w piulennym modleniu i wyrn/lN (ości, sięgając ernni\w romantyzmu. Konstytutywni* ł»U^fcnu‘u«y m«miIynu*nl«ih^tmi, ujawnione w I, nO-lych Will Wi w literackiej działalności (przeważnie anonimowych) tłumaczy i adaptatorów «li >1111 v mieszczańskiej, wyraźne są w twórczości lliwzncl. Cpicklą), dramatyczną!, u także publicystyczne) całego szeregu czołowych pisarzy 2 poi. \ VIII i pierwszego 20 lada M\ w., takich jak I* Karpiński, I¹ IV Kulażnln, J Iłykowskl, .1 Jasiński, A lliodrińskl, k Rrodzhlski, i> M K rt\jow-ski, I' N. Jerloiskl, J. I IplUskl, A, Krupiński, ł\ Hcnodowioz, M Wlrtembersko* W. Iłoguslawski, N Stawie, t\ Godebski, J Niemcewicz. Prąd ten okiv4la także profil twórczości autorów niewielkie) liczby utworów (ttp 1\ Glińska), pisarzy mniąj znanych luh twórców całkowicie zapomnianych, publikujących utwory na łamach czasopism kuk turalno-literackich. któte szczególnie w pierw* muw 20 łociu \l\ w. rnlgrywutty dużą rolę w tyciu literackim kiapn kształtowały pusty literackie sze-lokich kręgów odbiorców*, głównie prowinąjonzl-n>vh(np ,,t wiczcnia Naukowe", „Astrea^%\,,Gazc ta I newska", „Pamiętnik Watwiiwskt** „l\god tuk Wrteóskt^wk Stanowi on również punkt odniesienia Ola twóiMZiuto pisarzy innych orientacji, MOrti tsHlepnowalt Niskie sentymentalizmowi problemy pip I Kiasicktk luh też ząimowali ww Nv nicpo postawę polemiczną

W ^'kx?\vV sp\v<i\Vl w \ imcntoiv>vh pisarzy, io?jxvzviUMąc>vh działalność u w Wilk nie była u pt zectw icost w y vto głównyvh przedstawtcteK Maoo zmu związana z dworem i mecenatem Stanisława A upust a. twOrczwso ich rozwiała się głodne na jw\WviiH^i (hp Karpiński! w ośrodku puławskim t * Puławy) lub w kontaktach * przed uan wianu ia\i\kal«ęt myśli ideowo polityczną! tnp łozictśkk xStas?ki Również twótyy sentymen* utm VIV u me byli    |Mofcąjonatnymi

luciataniK w > wodzili s»ę z k tęgOw Zohnerskkh, ziemiańskich, uprawiali twOrczośC literacką tako Mt\pik\watt potrzeb i ambicji ush w idoa lioch * a łożenia hleieficiae^Jtoite l\\ł-mhdcma seniymeotabnuu dadzą się w > powadzić t HkvMlk'nn\'k tWKkiKii mtpnwti \ ^a 6kws6a.V ale nt^kpi w nkHh liltr %\tbMe pi 7cio**M* ukształtowane a tych nurtach lk^\łknKv<auK>(v>^ ktsw siafwah się i\Avtł pt\sMemal>i' iMUms MA«tt SmOiamtakiM ktnaii «iuv me berss^lny' ; m*xl| UhMohcat^ JVa kKMtt pło* u>w p ^ytiacłfia yhciitKa i Ayiriaa tfft ceh^aiei ple pslairt pynm^ y saiat etat fn\^v Maai !«tvvamk\^va i aięzi mf^sizsłiKtriKh, I^U kkyah cik^ida kKwa scala sę pmakteen    i p^lni) pisatTA sft*

taaaiiftMwh Maa^aatr'it Mkitait vm|i na-* amant    albcmMMMae a %>Nęhee naaMk^

niojN/.ych oriontucjl fllo/oflc/nycli oświecenia: pi /rk ominie o pontt/cieniach i refleksji wewnętrznej jako śródlo doświadczeniu ludzkiego i sposobie poznawaniu świata (J. Lockc), które stało się podstawą orientami psychologicznej oraz postaw łntrospokcyjnych; uznanie zdolności odczuwania juko pierwotną) i podstawowej dyspozycji człowieka, decydującej o aktach poznawczych i aktach woli (D, Hunie), leś.ącej u podstaw tendencji subiekty wistycznych i indywidualistycznych; uznanie czucia jako podstawowej cechy natury ludzkiej i decydującego czynniku więzi społecznej — sprzężone z sądem o zatraceniu tąj naturalnej dyspozycji człowieka w rozwoju historycznym i powstaniu zjawisk kulturowych sprzecznych z naturą człowieku (J. J. Rousscuuk Konsekwencją było ujmowanie jednostki łudzkiąj jako osobowości wewnętrznie skhSconąj i rozdartą) między to, co w niej pierwotne (czułość i potcnąjalna dobroć), i to, oo nabyte; diagnoza o wyobcowaniu jednostki ze środowiska ludzkiego, w którym więzi międzyosobowe oparte są na wartościach pozornych i fałszywych; tendenąjc moralizatorskie realizowane przez różno formy krytyki świata kulturowych pozorów oraz przez próby rekonstrukcji stanu naturalnego ludzkości tnp, w Umowie    Rous

seau) t odwwtywantę stę do różnych postaci toposu Arkadii jako pierwotną) krainy, której bohaterem jest człowiek czuty, wyposaAmy we wszystkie naturalne walory, w tyciu spokcznym określane przez |\>jęcie cnoty.

Formułowane w ten sposób tezy światopo-gląvłowe nn>gł\ powodować istotne konsekwencje natury tde\dv'gicznąj, Dostatcjaty argumentów za naturalną równością wszystkkh ludzi jednakowo wy jxvsaż\Wtyvh w czucie i w zdolny do poznawania świata unyisl \VspoltK>sć i tożsamość ludzkiej ixkzuw arna pv\1waiał> potrzebę sztucznych bauer statkowych, przekonanie zas o indywwhkaK nei i subiektywnej mierze prawdy w>kiuczak> szaetmek dla arbitralnyvh autorytetów Stąd włas-c nc sentytnentałiztwowi nastawxnic demokraty

cznc, któte czasem - przekrac^aiąc nkvndvjiK>-i-de\>we zakdema ttp' pąki -* graniczy z p^v stawą tewolucyyną (wp w wypadku Aa$m$ixgot Kkc sentymentalne mogły wtęc odpowiadać m-nrresswn warstw fvvNawxwtyxh bejposnednao udzaaln w życiu spokezr^tn ; zainKte^ywwnwch ^naix i pa<ją phtyczno-^^kczwą W ft&cewar* stw amt tymt byty mieszczaństwem i prv>« imymaśna szlachta.

Sytuacja poUka Przedstawione akv^ tua WozoS-ztw^A^we, w ilTymk^rwt ck^w-mew tiąhtFlanqgtdyskutowane aaoednokTet-gMf na cnanot pikłua mhty nosnoredne cd-hnwe w pdskwj knerwname sentymMakatg W meoNtienstwie np ^ytwaop ^mcbsśis -.;_:v Kvcien<v    narassaty saloK

iiO»a tu    rewię