SWScan00053

pio-:ro-nna i iż-do-aiuc ^!dka wo-ami wa-

i

nia-

na-

r .'^c.* ieka i cz-

: po i ze r do

chu. ki eh eme -od-t iub

ości

ran-

enia

>we-

lych

W-

r'S Ul-

: no-ł

. za--na-

ych.

Kodeina (3-metylomomna) stosowana jest przede wszystkim jako lek przeciw kaszl owy. rzadko jako lek przeciwbólowy. Przeciętna dawka przeciw kaszlów a kodeiny to 10—30 mg. Daw ka przeciwbólowa kodeiny, równoważna 10 mg morfiny, to 120 mg. Niebezpieczeństwo wystawienia uzależnienia fizycznego po długotrwałym przyjmowaniu kodeiny jest minimalne.

Wchłania się w przewodzie pokarmowym, ulega metabolizmow i do norkode-inv. morfiny, normortiny. W postaci nie zmienionej z moczem wydala się 10— I2v. Przenika przez barierę łożyska i do mleka matki.

Objawami zatrucia sa: zawroty głowy, zaburzenia świadomości, senność. śpiączka, czasem hipotermia. porażenie ośrodka oddechowego, bradykardia. spadek ciśnienia krwi. zwęzeme źrenic, bladość skóry, sinica, św iad. zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, trudności w oddawaniu moczu. Mogą wystąpić drgawki, szczególnie u dzieci.

Stężenie toksyczne kodein) we krwi wynosi powyżej l ug.ml. a dawka śmiertelna dla dorosłych 0.3—l .0 g.

Kofeina

Kofeina (1.3.7-trimet> loksantyna) i teofilina (1.3-dimety loksantyna) występują w takich surowcach roślinnych, jak nasiona kawy. liście herbaty, orzeszki kola.

Metyioksantyny wywierają następujące działania farmakologiczne: pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego, wzmożona diurezę. pobudzenie mięśnia sercowego, rozkurcz mięśni gładkich, w szczególności mięśni oskrzeli.

Kofeina i teofilina są antagonistami receptorów adenozvnow\ch i stymulują receptor) S-adrenergiczne. sa inhibitorami wewnatrzkomórkow-ej fosfódiesteraz) i zwiększają uwalnianie amin katecholowych.

Kofeina stosowana jest jako środek analeptyczny. jest także składnikiem złożonych preparatów przeciwbólowych. Z przewodu pokarmowego wchłania się bardzo szybko, wiąże się z białkami w 35—K)^c. Wydala się z moczem w w postaci metabolitów, w lO^e w postaci nie zmienionej. Metabolizm kofeiny przebiegu w wątrobie, jej głównym metabolitem jest kwas 1-metylomoczowy. inne metabolit) to 1-metyloksantyna. 1.7-dimetyloksantyna. 7-metyloksantyna i kwas 1.3-dimetylo-moczowy. Okres połowicznego wydalania kofeiny u osób dorosłych wynosi 3-6 h. u małych dzieci jest dłuższy. W przypadku osób zatrutych i alkoholików ulega znaczącemu w ydłużeniu. nawet kilkakrotnemu.

Dawka toksyczna kofeiny wynosi ok. 1000 mg. a dawka śmiertelna ok. 10 g. Kofeina rzadko powoduje zatrucia śmiertelne, a objawami zatrucia sa: światlo-wstret. bóie głowy, rozszerzenie źrenic, lęk. pobudzenie, bezsenność, nudności, drżenie rak. psychoza, napady drgawek, tachykardia. zaburzenia komorowe i nad-komorowe. spadek ciśnienia krwi. hipokaiiemia. hiperglikemia. ketoza. kwasica metaboliczna. Zgon może nastąpić w wyniku porażenia ośrodka oddechowego.

Nadmierne zażywanie kofeiny może prowadzić do zatrucia przewlekłego, którego objawami sa nadmierne pobudzenie psychoruchowe, gonitwa myśli, niepokój. bezsenność, nadmierna diureza.

Nadużywanie kofeiny prowadzi do przyzwyczajenia z objawami niewielkiego zwiększenia tolerancji.

305