skanuj0003 (48)

207

Słoumik pojęć

idealizm - stanowisko ontologiczne w filozofii, według którego (ostateczna) natura rzeczywistości jest .idealna" lub .duchowa”, świat materialny zaś to zwodniczy zbiór .pozorów”. W naukach społecznych termin ten stosuje się do podejść, które zasadniczą rolę w wyjaśnianiu żyda społecznego przypisują świadomość, kulturze albo .dyskursowi”.

idealna sytuacja komunikacyjna - Habermasowski ideał racjonalnego, demokratycznego społeczeństwa, w którym każdy ma równy dostęp do debaty demokratycznej i istotnych informacji oraz gdzie każdy zostaje wysłuchany. Utopijny standard, za pomocą którego można oceniać istniejące społeczeństwa, ideologia - współczesne znaczenie .ideologii” odnosi się do systematycznie deformowanego zbioru idei na lemat rzeczywistości; celem owej deformacji idei jest faworyzowanie określonej klasy lub grupy społecznej. Althusser stosuje ten termin jako przećwieńscwo „nauki". Używany jest głównie w tradycji marksistowskiej.

indukcja - forma rozumowania, która na podstawie zaobserwowanych w przeszłość świadectw i regularnych powiązań przyjmuje, że będą one zachodziły w przyszłości. Nie ma tu konieczności logicznej, choć często wydaje nam się, że jest. indywidualizm ontologiczny - pogląd Maxa Webera głoszący, że w świecie istnieją tylko jednostki, nie społeczeństwa, klasy społeczne czy inne byty zbiorowe. Weber utrzymywał, że jeśli ludzie są przekonani o istnieniu społeczeństw i działają zgodnie z tym przekonaniem, możemy wówczas traktować je tak, jak gdyby istniały, ale nie wszyscy indywidualiści ontołogiczni posunęliby się tak daleko, indywidualizm - próba wyjaśnienia zjawisk społecznych poprzez działania jednostek - zazwyczaj przeciwstawiany boi izmowi, instrumentalisto tok. teoria.

interakcjonizm symboliczny - stanowisko leżące na granicy socjologii i psychologii społecznej, oparte na pragmatyzmie. Zob. pragmatyzm interes emancypacyjny - trzeci z Habermasowskich interesów poznawczych. Jest to interes, jaki mają ludzie w wyjaśnianiu nieporozumień i systematycznych deformacji naszej wiedzy o święcie oraz o naszych wzajemnych relacjach, interes poznawczy - Habermas wyróżnia trzy „interesy poznawcze”, jakie mają poszukujące wiedzy istoty ludzkie: techniczny, praktyczny i emancypacyjny, interpretatywizm - nazwa oznaczająca podejścia, które koncentrują się na interpretacji ludzkich działań i wytworów kultury.

intertelutualność - pojęcie Derridy, opisujące stałe wzajemne odsyłanie i przenikanie się tekstów, wskazujące na nieobecność .pierwotnego” czy .ostatecznego” tekstu.

konfirmacja zeń. sprawdzalność.

konsensualna teoria etyki - pogląd uznający, że do sądów etycznych dochodzi się dzięki racjonalności komunikacyjnej.

konstruktywizm - zespól stanowisk, który to, co powszechnie traktuje się jako niezależne, rzeczywiste przedmioty uznaje za „konstrukty" społeczne lub kulturowe. Niektórzy konstruktywiśd rozciągają ten pogląd na świat przyrodniczy.