tkanki roślinne004

płytka perforacyjna z przebiciem drabinkowatym

płytka perforacyjna z przebiciem prostym

Rys. 33. Budowa naczyń; A — rodzaje zgrubień ściany wtórnej (pierścieniowate, spiralne, drabinkowate, jamkowate), B — budowa płytki perforacyjnej

Rys. 34. Cewka

Obok wiązek sitowych występują zespoły komórek martwych, przystosowanych do przewodzenia wody, noszące nazwę wiązek naczyniowych lub drzewnych (ksylem). W skład ich wchodzą naczynia — szeregi wydłużonych, martwych komórek, których ściany mają charakterystyczne zlignifikowane wzmocnienia (rys. 33A), ściana poprzeczna natomiast jest częściowo perforowana lub przebita całkowicie (rys. 33B). Przez otwór taki woda przedostaje się z jednego członu naczynia do drugiego. U rośliri ewolucyjnie starszych (np. u nagonasiennych) zamiast naczyń elementem przewodzącym wodę są cewki — martwe komórki, w których przepływ wody warunkowany jest obecnością jamek lejkowatych w zgrubiałych, zdrewniałych ścianach (rys. 34). Obok naczyń na terenie wiązek drzewnych występuje miękisz drzewny, przeważnie martwe komórki o zdrewniałych ścianach, i włókna drzewne.

U roślin wieloletnich spotykamy również elementy łyka i drewna wtórnego, które zostają wytworzone w wyniku działalności miazgi (merystemu wtórnego). W łyku i drewnie wtórnym występują te same typy komórek, co w drewnie i łyku pierwotnym, a różnią się one tylko tym od pierwotnie wytworzonych, że zazwyczaj są większe, a w przypadku elementów mart-wych (drewno^-) ściany ich są mocniej zlignifikowane

Do tkanek wtórnych, wytworzonych przez merystem wtórny, zwany tu fellogenem, należy korek pełniący funkcję tkanki okrywającej. Komórki korka są martwe, cienkościenne, ściany ich jednak nie pozostają celulozowe, lecz podlegają adkrustacji suberyną (związek tłuszczowy). Komórki korka ściśle przylegają do siebie tworząc charakterystyczne warstwy (rys. 35). Dla umożliwienia roślinie wymiany gazowej tworzą się w korku charakterystyczne przerwy, zwane prze-tchlinkami, wypełnione luźno ułożoną tkanką miękiszową (rys. 36).

komórki

wypełniające

skórka

korek

Rys. 36. Przetchlinka

Pierwsze dane o budowie wewnętrznej (anatomicznej) roślin przekazali Arystoteles (IV w.p.n.e.) i Teofrast (IV i III w.p.n.e.). Rozróżniano już wtedy takie warstwy w pniu, jak kora, drewno i rdzeń. Właściwe badania anatomiczne rozwinęły się dopiero od czasu