Untitled Scanned 06

zasadzie dyfuzji, zgodnie z gradientem chemicznym, osmotycznym i elektrycznym wchłaniają się zwrotnie z pramoczu: H₂0, Cl", HCOJi, SO PO*-, mocznik, kreatynina i inne.

Aktywne wydzielanie do wnętrza kanalików ma charakter podobny do czynnego wchłaniania. W ten sposób z płynu okołokanalikowego do wnętrza kanalików przenikają jony K⁺ i H*. kreatynina, hormony steroidowe oraz różne ciała zewnątrzpochodne, jak kwas paraaminohipurowy, penicylina, diodrast, uroselektan, sulfonamidy i inne. Biernie wydzielają się tu słabe kwasy lub słabe zasady tak, aby przeciwdziałać nadmiernym zmianom pH pramoczu.

Jak zaznaczono na rycinie 155, z kanalików bliższych do płynu śródmiąższowego przenika sód, woda i mocznik; w ramieniu zstępującymi pętli nefronu tylko woda, a sód i mocznik są wchłaniane z otoczenia. Ramię -wstępujące pętli jest zupełnie nieprzepuszczalne dla wody, a do otoczenia oddaje sód i mocznik.

Poza samym nefronem formowanie moczu ostatecznego dokonuje się-w kanaliku zbiorczym przebiegającym do kielicha nerkowego przez warstwy rdzenia o coraz większym ciśnieniu osmotycznym. Pramocz oddaje-tu do otoczenia najpierw wodę. a następnie w wewnętrznej części rdzenia wodę, sód i mocznik. Przez to ulega zagęszczeniu i staje się moczem ostatecznym. Kanałiki kręte dalsze i zbiorcze zagęszczają więc pramocz-i zmieniają jego skład głównie przez absorpcję wody i sodu. Wchłanianie sodu regulują tu kortykosteroidy, zwłaszcza aldosteron, a do wchłaniania wody potrzebna jest wazopresyna. Zależnie od ilości tego hormonu mocz ostateczny może być hipotoniczny — 30 mOsm lub hiperto-niczny aż do 1200—1400 mOsm. Płynąc przez cały nefron przesącz kłę-buszkowy zmienia swój skład i stężenie wskutek wchłaniania i wydzielania kanalikowego.

Około 75% sodu wchłania się czynnie w kanaliku krętym bliższym. Reszta Na* wchłania się również czynnie w ramieniu wstępującym pętli* nefronu oraz kanalikach krętych dalszych i zbiorczych. Tutaj jon Na* wymienia się na jony H* i K*. Wchłanianie Na* i wydzielanie K⁺ wzmaga tu głównie aldosteron. Sód nie wchłania się jedynie z ramienia zstępującego pętli, do którego przenika z otoczenia. Zwrotne wchłanianie-Na⁺ dochodzi prawidłowo do 99% zawartości w przesączu kłębuszko-wym, a przy braku aldosteronu organizm człowieka może stracić nawet 17 g sodu na dobę.

Potas prawie całkowicie wchłania się w kanalikach bliższych, a w dalszych i zbiorczych jest wydalany do moczu biernie zgodnie z gradientem-elektrycznym wywołanym przez czynne wchłanianie sodu.

Jony wodorowe są wydalane czynnie w całym nefronie, z wyjątkiem pętli, zależnie od równowagi kwasowo-zasadowej całego organizmu i pramoczu.

Wodorowęglany wchłaniają się głównie w postaci C0₂ powstającego w pramoczu pod wpływem jonów wodorowych. _    ...

Jony Cl^- podlegają wchłanianiu biernemu, gdyż podążają za c . wchłanianymi jonami Na⁺. Im więcej wchłania się jonów węg ano a . tym mniejsza jest absorpcja jonów Cl^-.

463