zdrowie4

•    ograniczaj jedzenie, w szczególności produktów zwierzęcych. z także zaw ierających cholesterol,

•    unikaj węglowodanów prostych (cukry i słodycze) Unikaj słodyczy z wyjątkiem miodu.

•    ograniczaj spożycie soli Podnosi ona ciśnienie krwi. obciąża nerki, unikaj alkoholu, mocnej herbaty i kawy.

•    zastępuj tłuszcze zwierzęce (tłuste sery. mięso) tłuszczami roślinnymi (oliwa). t>. HARTOWANIE Się

Jest *o zasada szczególnie związana z drugą (o utrzymaniu w gotowości sil obronnych organizmu), ale stanowi jej rozwinięcie. Chodzi tu. bowiem nie tySto o wzmocnienie bariery immunologicznej (Mironbpej przed ełiorobami). ale o takie świadome, planowe poddawanie swego ciał* (i psy chiki) różficgo rodzaju bodźcom, czasem nawet skrajnym, by wzmocnić się. przygotować do sytuacji trudnych, uodpornić się na ekstremalne bodźce w sferach: fizycznej, psychicznej i społeczną). Nie tylko bronić i chronić przed inwazja, nic wzmacniać pozytywny potencjał zdrowia.

Trening hartujący dysponuje szeregiem technik fizycznych, psychoterapeutycznych i socjoterapeutycznych Warto je znać i po prostu stosować. Chodzi o życie petue. dynamiczne, aktywne. Zgodne z koncepcjami promocji zdrowia.

7.    ROZWIJANIE UMIEJĘTNOŚCI WALKI Z DYSTRESEM

Najpierw dwa porządkujące wyjaśnienia. Mówimy: te stresy, przypisując pojęciu stres wyłącznic znaczenie negatywne. To błąd. Negatywny jest dopiero ten bodziec, czy ten strumień bodźców, który przekracza pewna panice wytrzymałości indy w idualnej konkretnego człowieka. Takie zjawisko nosi nazw ę d> stresu. Natomiast wiele różnych bodźców odczuwanych jako przyjemne (ekscytujące), albo nieprzyjemne mcpfzekntcząjące pewnej niebezpiecznej granicy nazywane są custKsem. Eustress jest bardzo potrzebny. 'bodźcując" człowicka wzmacnia go. podnosi jego próg reakty wności.

Znajomość- tych zasad pozwala r.Łm na Świadome i planowe sterowanw swymi reskejanu. ograniczanie i eliminowanie wpływu bodźców negatywnych, ale leż na pełniejsze ich wykorzystanie. Ma to zastosowanie także w przypadku wprowadzania bodźców szraznych. symulujących (trening fizyczny, psychiczny, społeczny), lego typu tieni ngi mają duże znaczenie dla wszechstronnego wzmocnienia człowieka. Chodzi tu nie tytko o trening fizyczny (sportowy), ale też o różne techniki psychoterapeutyczne w ty m m.in. treningi ascnywności. pozwalające na obronę własnego JA bez uszczerbku dla inny ch.

8.    WYELIMINOWANIE NAŁOGÓW

Chodź.' tu przede wszystkim o nikotynizm, alkoholizm i różne odmiany narkomanii, tchcc na dobra sprawę można do tej listy dopisać wszystkie te trwałe przyzwyczajenia, które obniżają poziom zdrów ia np. lekomania. obżarstwo, lenistwo, przesiadywanie przed telewizorem, komputerem. nadmierne pożycie używek: kawy. herbaty itp.)

9.    ŻYCZLIWOŚĆ DLA INNYCH

Mówimy już. że jedny m z wymiarów zdrowia jest zdrowie społeczne. COZ to oznacza w praktyce.' Nic wdając sic w rozliczne zawiłości powiedzmy, żc zdrowy m społecznic jest ten. kto czyni debro, jest życzliwym dU mnycli. zna wartoSĆ pojęć tolerancja i kompromis i posługuje się nimi w prakty ce. Jednocześnie jest asertywnym, czyli rca poczucie wrasncj wątłości, jest pewny siebie, potrafi powiedzieć "mc‘ wtedy, gdy narusza się jego interesy lub godność, jest ustabilizowany, budzący zaufanie, ntoźna na nim polegać.

10.    ZACHOWANIE POSTAWY COPLNGOWEJ

Zasada ta wy wodzi sic z praktyki i dośw iadczeń wyniesionych z wszystkich popr zednich zasad. Zewnętrznym wyiazem postawy copingowej (cojiing • dawanie sobie rady w życiu) >ą w społecznościach wiciu krajów takie lapidarne słowa jak o k . nil riglit, ca v» czy va bene

Ludziom wypowiadającym te słowa • zaklęcia nie zawsze idzie dobrze, nic wszystko u nich jest o_V.. ale demonstrując takie optymisty czne postawy, wzmacniając m psychicznie, tworzą swój obraz u innych bardziej pozytywnym, niż jes w rzeczywistości. Są wtedy odbierani inko ludzie sukcesu, którym się powiodło. 7 takimi warto trzymać, warto robić interesy i zabiegać o ich przyjaźń. Takim ludziom łatwiej żyć niż tym. którzy często me mając po temu racjonalnych powoaow narzekają na byle. co. roztaczają, wokół siebie atmosferę IlicudacznictMi U izelkich rooziiwych nieszczęść. T afca -martyrologiezna” postawa odstrasza ludzi, b t przyjaciół a i wtcszć.c samemu sobie można wmówić to. czczo rzccz\ wuc* mc dośw * >Jc/amv