Łożyska Ślizgowetu

ŁOŻYSKA ŚLIZGOWE

b.    Panwie łożyskowe dzielone najczęściej wykonywa się z żeliwa lub taliwa, rzadziej, jeżeli są mniejszych rozmiarów, ze stopów żółtych, ?szcze rzadziej — ze stali kutej. Panwie stalowe i staliwne zawsze, że-wne — najczęściej, mosiężne — również dość często wylewa się stopem jżyskowym.

Jako stopy łożyskowe w grę wchodzą stopy cynowe (80% Sn, 10% Cu 10% Sb — najlepszy, lecz drogi), ołowiowe (5% Sn, 15% Sb, 1,5% Cu ?szta Pb, znacznie ustępujący poprzedniemu, lecz tani) i cynkowe bę-ące namiastką stopów żółtych.

Istnieje wiele, odmian wysokowartościowych brązów łożyskowych, ijczęściej dostarczanych w postaci ciągniętych rur do wyrobu niedzie-nych tulei łożyskowych (por. rys. XI, 41d).

W szczególnych przypadkach jako materiał na panwie w grę wchodzi ■ewno oraz znacznie częściej sztuczne żywice na osnowie tkanin; za-swniają one znaczną gładkość powierzchni roboczej i korzystnie wyróż-ają się dużą sprężystością, dzięki czemu nadają się bardzo dobrze do zejmowania obciążeń uderzeniowych (np. w walcarkach itp.); zastoso-anie ich jest jednak ograniczone do łożysk wolnobieżnych ze względu

1    złe przewodnictwo cieplne.

c.    Grubość wylania panwi stopem łożyskowym powinna być niewielka, iyż jest ono wtedy odporniejsze na nadmierne obciążenia. Właściwe kształtowanie wytoczenia panwi przed wylaniem ich-oraz odpowiada-ce wymiary podane są w tablicy XI, 7. Zaznaczmy, iż na wykonaw-ych rysunkach panwi nie należy podawać grubości wylania, lecz śred-ce wytoczenia ich kadłuba. Zauważmy też, iż przy starannym wylaniu )p łożyskowy tak silnie przywiera do panwi (uprzednio powleczonej jniutką warstewką wysokoprocentowego stopu cynowego), iż stosowa-

2    wzdłużnych i obwodowych rowków sczepnych jest zupełnie zbędne :n. iż można przyjąć b = 0). Naddatek obróbkowy wylania powinien ć bardzo mały, przy czym chodzi tu nie tyle o oszczędność materiału > również jest ważne), ile o zachowanie drobnoziarnistej budowy stopu.¹ tą wykazują powierzchniowe warstwy odlewu przylegające do metale igo rdzenia formy¹).

W budowie taboru kolejowego znalazły zastosowanie panwie staliwi\ dane spiżem tworzącym warstwę grubości kilku milimetrów, wylai. . tolei stopem łożyskowym grubości ^ 2 mm²); w razie wytopienia się spiż zapewnia chwilowo dalszą pracę panwi.

75

Ł.

ś .

py

r

BUDOWA PANWI ŁOŻYSKOWYCH

* , d. Samo wylewanie panwi (obydwóch połówek jednocześnie lub każdej osobno) dokonywa się na stojąco lub — rzadziej — na leżąco, zalewając z góry lub z dołu. Panwie, uprzednio starannie opiaskowane i ocynowane, należy podgrzać do 280 -+• 300°C. Temperatura stopionego metalu powinna wynosić 420 -f- 450°C.

Poza zwykłym zalewaniem przy pomocy łyżki, stosuje się również wylewanie pod ciśnieniem i wirowe (rys. XI, 49).

Tablica XI, 7

Wymiary wylania panwi stopem łożyskowym

,    h i.

dla panwi żeliwnych d_z«(1,2 ~ 1,22) d_w dla panwi z innych metali d_x s=j (1,12 H- 1,2) d_v

Wymiar	Średnica panwi	Materiałpanwi .*!
		Żeliwo	Stal i staliwo	Brąz i spiż
a		(2 -7- 2,5) + 0,015 d < 10 3 + 0,005 d < 6 •)	(2 -5- 2,5) + 0,01 d < 8	-0^5 + 0,01 d<5
b .		1,5 + 0,006 d<4")
c		7 + 0,04 d < 20
e		< 10 + 0,09 d < 50 lub < 40 *•*)
f		<20 + 0,3 d < 100 lub < 60 •*•)
0		< 20 + 0,35 d < 125 lub < 60 ••*)
	d<300 d> 300	1 2
i'		4 + 0,07 d < 45
k	d<300 d> 300	3 + 0,04 d 1 + 0,03 d < 16	2,5 + 0,03 d 1,5 + 0,02 d < 13	0,5 + 0,01 d<5
. •) Wodziki 1 mlmośrody *•) Przy uprzednim powlekaniu panwi cienką warstwą wysokoprocentowego stopu cyny można przyjąć b = 0 (wytoczenie panwi gładkie). •••) Przy ubogich stopach łożyskowych.

1

Naddatek obróbkowy mierzony na powierzchni powinien wynosić e f=» 0,005 d + ),3 ^ 2 mm; stąd średnica rdzenia d_r = 0,99 d — 0,6 ^ d — 4 mm, gdzie d jest śred-ą czynną gotowej panwi.

*) Przed drugim wylaniem na powierzchni spiżu nacina się drobny gwint, np. tra-owy o skoku 2,5 mm i głębokości 0,8 mm (przy d “ 100-r-200 mm).