0005801

110 -

tłuszczu i lotnego olejku .	4	13
garbnika......	15	5
nitek drewnych ....	24	34
popiołu.......	5*1.	6*|,

iOO    ^ 100

W paleniu kawa przybićra na rozmiarze, ale traci na wadze i to w stósunku im bardziśj jjest spalona.

Najlepszą jest kawa, gdy ma kolor tylko jasno brunatny; jeźli zaś jest przepalona i ma już kolor ciemno-brunatny, albo co gorsza czarny, wtedy wydaje zapach nieprzyjemny i traci na wartości.

Zawartość rozpuszczalnych we wodzie części jest w surowych ziarnach ta sama co w palonych. A ponieważ my kawę tylko naparzoną pijemy, przeto naparzanie jćj jest bardzo ważnćm. War nalany na kawę mieloną wyciąga z nićj kafeinę, a lotny olejek ulatuje z parą, ale zato woda wię-cćj wyciągnie kafeiny, co jednak straty olejku nie nagrodzi. Najlepsza woda do kawy jest miękka, a mianowicie alkaliczna, dla tego zalecają do wody dodawać sody, 5 gramów na 1 funt kawy.

Kolor brunatny pochodzi z przepalonego cukru (karamelu).

We filiżance kawy z 15 gramów wypijamy 0,26 gr. kafeiny.

Kawie przypisują ważne lekarskie własności. Upowszechnione we Francy! używanie kawy zmniejszyło podobno narodową francuzką chorobę na kamień. We francuzkich koloniach, gdzie nieole-dwie więcćj pijają kawy, aniżeli w Turcyi, nie tylko kamień ustąpił, ale i rwania w kościach nie znają. Oprócz innych (powiadają przypadek, że ktoś cićrpiał straszliwie przez długi czas na ro-matyzm, tak że w stawach u rąk i nóg potworzyły mu się wapienne guzy. Wreszcie doradzono mu, jako lćkarstwo, używanie kawy. W sarn ój rzeczy po niejakim czasie ów człowiek wyzdrowiał. |

II. Surogaty kawy arabskićj, czyli rośliny zastępujące jćj miejsce, są liczne, ale jednakże jćj nie dorównają, bo chociaż mają lotny olejek, żadna jednak z nich nie ma ani znaku kafeiny.

W naszych stronach znanymi są jako surogaty:

Żołędzie, które upalone wydają zapach podobny kawie, mają olejek i wiele właściwej gorz-kićj substancyji, prócz tego mączkę i cukier. Żo-łądź jest dotąd jedynym owocem roślinnym, w którym odkryto cukier mlćczny. Napar żołędziowy ma być zdrowym w chorobach podbrzusznych. Zmięszany z kakao i przyprawami okazał się skutecznym dla słabowitych dzieci.

Zyto, jęczmień i inne zboża także palą na kawę. chociaż smak jćj jest jałowy. Coś po-