0427

412

ANNA.

VIII. 12.

t. j. rok 1366 jako dale urodzin. W piśmie Urbana V z 5 grudnia 1369 r.^{1 2 3 4 5 6}) słusznie nazwaną jest infant, a w piśmie Grzegorza IX z 11 października 1371 r. -’) etate minor.

Oba te pisma papieskie udzielają Annie legitymacyi, przyznając jej wszelkie prawa dzieci ślubnych, z zastrzeżeniem jednak, iż nie może dziedziczyć królestwa polskiego. Obie legitymacye były właściwie zbędne, skoro już co najpóźniej r. 1368 małżeństwo Kazimierza z Jadwigą głogowską uznanem było przez Kuryą papieską za ważne (VIII. 6.).

W pierwszem z rzeczonych pism (z 5 grudnia 1369 r.) Urban V oprócz legitymacyi udziela zarazem Annie (wzgl. jej młodszej siostrze, Kunegundzie) dyspenzy od przeszkody pokrewieństwa z powodu zaręczyn, jakie przez cesarza Karola IV i króla Kazimierza W. umówione zostały między ich dziećmi, t. j. Wacławem, ośmioletnim synem Karola, a jedną z obu tych córek Kazimierzowych, która później wybraną zostanie Wacławowi za żonę ^:1). W tym celu, w cztery dni później, 9 grudnia t. r. ^Ł) unieważnił papież zawarte poprzednio zaręczyny między Wacławem a Elżbietą, córką zmarłego brata Ludwika węgierskiego, Stefana. Ten układ zaręczynowy niedługo jednakowoż się utrzymał; już bowiem dnia 13 czerwca 1370 r., a więc jeszcze za życia Kazimierza Wielkiego, Wacław zaręczony został z Joanną, córką Albrechta bawarskiego, późniejszą swoją pierwszą żoną ^s).

Roez. Miechów.^,;) poświadcza, jako jedna z córek Kazimierza W. wyszła za hrabiego cylejskiego, z którego to małżeństwa pochodziła późniejsza druga żona Włodzisława Jagiełły, Anna. Tenże sam szczegół, również bez podania imion obu małżonków, stwierdza Kron. Jana z Ratysb. ⁷), a pośrednio Jan z Possilge ^{8 9}), wyrażając się o Annie, żonie Jagiełły: wend dieselbe juncfrouwe von aldirs war geboren czar krom. Kalend. Krak.^:i) uzupełnia obie luki; wynika zeń, że ową córką Kazimierza, która wyszła za hrabiego cylejskiego, była właśnie niniejsza Anna, a jej mężem Wilhelm, syn Ulryka I. Te same szczegóły przekazuje także Długosz ¹⁰j. Wiadomości te znajdują też potwierdzenie w Kron. Cylej.¹¹), według której Wilhelm, syn Ulryka, ożenił się z córką „króla krakowskiego¹⁴, lub, jak w innej redakcyi, króla polskiego, a także w dokumencie Ludwika węgierskiego z r. 1382¹-’), wyraźnie mówiącym o małżeństwie tejże Anny z rzeczonym Wilhelmem, toż w dokumencie z r. 1394 ¹³) przez samą Annę wystawionym, w którym się nazywa: Anna, Gasimiri Polonie regis filia, Wilhehni comitis Gilejani vidua. Ich córka Anna, żona Jagielłowa, nazywa w dokumencie z r. 1410^U) brata Wilhelma, Hermana II, swoim stryjem (patruus). Mylnie, wbrew trafnemu przekazowi Długosza, Naruszewicz W nazywa męża Anny Hermanem ^1G).

Pierwszą wzmiankę o istnieniu tego małżeństwa zawiera wspomniany co dopiero dokument Ludwika z 27 marca 1382 r.¹⁷): stanowi on, że wypłacony Annie posag 20030 zł. ma się dostać w razie jej i jej męża bezpotomnej śmierci hrabiemu Hermanowi II lub jego potomkom. Mogłaby się stąd nasunąć myśl, iż właśnie dopiero około tego czasu rzeczone małżeństwo przyszło do skutku. Wniosek ten nie byłby jednak usprawiedliwiony. Z Janka z Czarnk.^ls) wiadomo, że wnet po śmierci Kazimierza'Elżbieta, matka Ludwika węgierskiego, zabrała obie córki królewskie na dwór w Budzie, gdzie się toż oczywiście wychowywały aż do zamążpójścia. Otóż w testamencie Elżbiety z 6 kwietnia 1380 r. ^1:i), po zapisach uczynionych dla obu jej wnuk, córek Ludwika, znajduje się też legat: iłem filie regis Polonie imam crinale. Ponieważ nie można tu rozumieć którejkolwiek z córek Ludwika, przeto widocznie miała testatorka na myśli córkę Kazimierza W. Gdy zaś zapis jest bezimienny, przeto nie można przypuścić, iżby w czasie tym jeszcze obie Kazimierzówny chowały się na dworze budzińskim; w takim bowiem razie byłby on niezrozumiałym. Jedna z nich była więc

1

The i ner, Mon. llung. U. nr. 171. — 2) Theiner, Mon. Pol. I. nr. 899. — ii) Dyspeuza potrzebną była ze względu

2

nn to, iż matką Wacława była Anna, córka Henryka II. księcia świdnickiego, wnuka Kunegundy Łokietkówny {VIII. 3.). G ro-

3

tefend, Stamratafeln IV. nr. 16.— 4) Theiner, Mon. Hung. II. nr. 172.— ») Palacky, Gesch. Bóhm. II. 383. — 5) Mon. Pol.

4

li. 890. — 7) Font. rer. Austr. A. VI. 432. — 8) Script. rer. Pruss. Ili. 215. — U) Mon. Pol. II. 925. — 10) Hist. Pol.

5

III. 341. 539. 548. — U) Caesar, Annal. ducat. Styr. III. 36. — 1'-) Przytoczony w regeście, z oryginału, w archiwum pań-

6

stwowem w Wiedniu znajdującego się, przez Kronesa, Die Cillier Chronik . Arch. 1. oesterr. Gesch. L. 99 uw. 2. Dokument

7

ten, o ile mi wiadomo, nie był dotąd nigdzie w całości ogłoszony. — 13) Przytoczony w regeście u Froelicha, Geueal. Sou-

8

nek. comit. Celej. 69. — 14) Cod. epist. II. nr. 33. — 15) Hist. nar. poi. VI. 17. — 15) Por. Szajnocha. Jadw. i Jag. I. 349:

9

Semkowicz, Rozb. Dług. 382. —. 17) Por. uw. 12. — 18) Mon. Pol. II. 650. — 13) Fejćr, Cod. dipl. llung. IX. E. 400.