0455

440

X. X. (m. WŁODZISŁAW).

IX. 7.

sław miał dwie córki, jedne z pierwszego, drugą z drugiego małżeństwa: tylko co do tej ostatniej mamy wiadomości, jakie były dalsze jej losy (IX. 8.); o pierwszej przypuścić można, że ona to właśnie wyszła za Włodzisława. Wiadomości Długosza nie można wprawdzie skontrolować jakiemkolwiek źródłem wcześniejszem, wszakże gdy podane przezeń inne szczegóły o potomstwie Bolesława II są prawdziwe, przeto i niniejszego szczegółu o istnieniu drugiej jego córki nie ma powodu podawać w wątpliwość. Kron. śląs. Bened. z r. 1518 ^x) wyraźnie podaje, że Włodzisław ożenił się z córką Bolesława II; jest to pierwsze źródłowe stwierdzenie tego faktu, jakie w ogóle spotykamy, widocznie jednak na dobrej informacyi oparto, skoro w zupełności odpowiada poprzedniemu naszemu wywodowi -).

/ powyższej wiadomości Długosza wynika zarazem, że matką żony Włodzisławowej była litwinka Gaudemunda Zofia^{1 2 3}). Data jej urodzin przypada zatem na lata 1280— 1288 (IX. 2.1, skąd wynika, że wychodząc za Włodzisława, liczyła lat co najmniej 37 a co najwyżej 49; w obu wypadkach przydomek anti-qua retula ducissa zupełnie usprawiedliwiony; na wszelki przypadek była ona od męża starszą o lat kilka, a może nawet kilkanaście. Do ustalenia stosunku jej wieku do wieku obu jej braci z tej samej matki nie ma podstawy^J).

Włodzisław lignicki jeszcze w piśmie Jana XXII z 13 sierpnia 1325 r.¹) wspomniany jest jako sub-dyakon wrocławski, a więc jako duchowny, a spór jego z Bolesławem III o ziemię lignicką widocznie av tym czasie dopiero się zaostrzył, gdyż pismo owo poleca kilku dostojnikom kościelnym sprawę pomiędzy obu braćmi rozpatrzyć. Porzucenie stanu duchownego i wyjazd na Mazowsze, a zatem także zaślubiny z córką Bolesława II nastąpiły tedy dopiero po tej dacie.

Z przytoczonej na wstępie zapiski Chroń, princ. Pol. wynika, że Włodzisław, strawiwszy posag swej żony, porzucił ją i wrócił następnie na Śląsk. Kronika ta^{4 5 6 7}) opowiada też dalsze szczegóły z jego życia, które potem nastąpiły. Oto Włodzisław, nie mogąc od brata doczekać się wydzielenia dzielnicy, udał się do Jana luksemburskiego, twierdząc, że on to, a nie Bolesław ma prawo do Lignicy, i zaofiarował Janowi sprzedaż tego księstwa. Król czeski skorzystał ze sposobności, ażeby zmusić Bolesława III do wejścia w stosunek zawisłości lennej wobec Czech, oświadczając, że w przeciwnym razie księstwo lignickie nabędzie od Włodzisława i włączy je do swoich posiadłości. Wobec tego Bolesław widział się zmuszonym poddać się żądaniu Jana i uznał się wazalem korony czeskiej. Wynikiem tych rokowań dyplomatycznych był dokument Jana z 9 maja 1329 r.^r), w którym stwierdza, iż zaprzestaje przeciw Bolesławowi III kroków nieprzyjacielskich, jakie poprzednio przeciw niemu w sprawie Włodzisława był podjął (alle brache und krig, die zwischen un.s and im von siner bruder wegen hem Heinriclis und hem Ylotken hertzogen... umb daz land ze Lggnitz etc.), a zarazem nadaje Bolesławowi księstwo lignickie w lenno. Nie ma tedy powodu przypuszczać f), jakoby sprawa ta załatwioną została dopiero dokumentem homagialnym Bolesława III z 13 grudnia 1331 r. T. Stąd wynika, że powrót Włodzisława z Mazowsza i porzucenie żony nastąpiły przed 9 maja 1329 r.

O dalszych losach niniejszej córki Bolesława II nie mamy żadnej wiadomości.

Włodzisław.

Syn Henryka V Tłustego, księcia wrocławskiego, książę (pretendowany) lignicki, urodził się (i czerwca 1296 r., r. 1312 kanonik, a r. 1325 subdyakon wrocławski, zmarł 13 stycznia po r. 1352 ^l0j.

1

i) Mon. Pol. III. 574. — 2) Za córkę Bolesława II uważają żonę Włodzisława: Naruszewicz, Hist. nar. poi. IV.

2

295; Grotefend, Stammtafeln I. nr. 47 i XVIII: Car o, Gesch. Pol. II. 289 uw. 1, wszyscy bez uzasadnienia. — ii) Bezpodstawnie

3

Grotefend. Stammtafeln XVIII kładzie ją po Wańku, daje jej zatem za matkę drugą żonę Bolesława. — 4) Caro, Gesch. Pol.

4

II. 289 uw. 1 kładzie ja, niewiadomo na jakiej podstawie, po Ziemowicie II a przed Trojdenem 1. — 3i Theiner, Mon. Pol. I.

5

nr. 341. — 6) Mon. Pol. III. 517. 518. — ") Griinhagen i Markgraf, Lehens- und Besitz-Ukden Schles. I. 302 nr. 2. —

6

Jak czyni Węclewski w dop. marg. Mon. Pol. III. 518. — 9) Griinhagen i Markgraf, Lehens und Bes.-Ukden Schles.

7

I. 306 nr. 5. — Grotefend, Stammtafeln I. nr. 47.