0509

496

CYMBARKA.

XI. 4.

4. Cymbarka (Cymburga).

Źródła polskie, jak Długosz¹), Geneal. Mazow. Czart. I'²), Geneal. Mazow. Wargoc.³) i list Jagiełły z r. 1424 ^{4 5 6}) przytaczają ją pod imieniem Cymbarki. Jest to spolszczona forma imienia zachodniego: Cymburga. W dokumencie z r. 1416 ■’) mieni się ona sama: Cymburg; Nekr. Lilienf.¹'') i Chroń Austr. ^{7 8 9}j nazywają ją Zimburga, Chroń. Stams.^s) Zimburgis, Geneal. Habsb.^:i) Zinburga, Kron. Arnpecka¹⁰) Zinburgensis. Mniemanie¹¹). jakoby się nazywała także Cecylią, nie ma jakiejkolwiek podstawy źródłowej, i zdaje się być tylko kom-binacyą, wynikłą z poczucia potrzeby podstawienia jakiegoś bardziej utartego imienia w miejsce jej imienia rzeczywistego, w ogóle tylko wyjątkowo, a u Piastów ani przedtem, ani potem nigdy nie używanego.

Że była córką Ziemowita IV, stwierdzają: Geneal. Mazow. Czart. I¹²) i Geneal. Mazow. Wargoc.^1!t), toż Długosz ^u), który zarazem przydaje, że matką jej była Aleksandra. W liście z r. 1421 '•’) mieni ją Jagiełło swoją soror, które to określenie nie ma tu znaczenia ścisłego, lecz przenośne, była bowiem w rzeczywistości jego siostrzenicą. Geneal. Habsb. ^u;) nazywa ją córką Aleksandra, księcia mazowieckiego (des edlen fursteu herczog Allechsander von der Masaw tochfer), w czem oczywiście błądzi, mięszając (trata (XI. 6.) z ojcem.

Długosz¹⁷) nazywa ją wyraźnie najstarszą pośród córek Ziemowita (prima, nahi maior); nie wie on jednak nic o jej siostrze Jadwidze (XI. 3.); gdy zaś ta ostatnia wyszła za mąż przed Cymbarka, przeto słuszna przypuścić, że była od niej starszą. Natomiast zdaje się być Cymbarka starszą od wszystkich innych sióstr swoich; inne bowiem powychodziły za mąż później (XI. ó. 7. II. 12. 13.). Ze stanowiska Długosza, pomijającego Jadwigę, określenie, że Cymbarka była najstarszą, jest tedy trafnem. Na pierwszem miejscu pośród córek Ziemowitowycli wymienia ją też (nieznająca Jadwigi) Geneal. Mazow. Wargoc. ^Isj. Wobec tego przyjąć trzeba, że urodziła się w czasie między r. 1394 a 1397, albowiem data urodzin Jadwigi przypada na koniec r. 1393, a najpóźniejsza data urodzin młodszej od niej 01’ki na rok 1398 (XI. ~>.). Przypuszczenie¹³), jakoby podana w Rach. dom. Jag.²⁰) wiadomość o chrzcinach jednej z córek Ziemowita, odbytych 16 listopada 1393 r., do niej się odnosiła, dotyczy, jak okazaliśmy poprzednio (XI. 3.), innej osoby.

Z polskich źródeł stwierdza Długosz²¹). że Cymbarka wyszła za arcyksięcia styryjskiego, Ernesta Żelaznego. W liście Jagiełły z r. 1424-²²) poświadczoną jest jako żona Ernesta. Źródła austryackie, jako to: Geneal. Habsb. **), Kron. Arnpecka²¹), Chroń. Austr.²¹), Chroń. Stams.^2li) i Nekr. Lilienf. -'<) nazywają żonę Ernesta księżniczką mazowiecką; ona sama w dokumencie z r. 1416^2S) nazywa się Cymburg ron Masaw. Gont. Claustroneob. V ²ⁿ) podaje, że Ernest duxit morem de Polonia de progenię paganorum; to ostatnie określenie usprawiedliwione o tyle, że matka Cymbarki była z urodzenia poganką (X. 9.). Mniej dokładnem jest określenie Chroń. Alberti³⁰), według którego Ernest habuit in coniugio reginam de Polonia; bliski stosunek Cymbarki do Jagiełły, którego była siostrzenicą, mógł się stać powodem tego mylnego określenia. Geneal. Mazow. Czart. 11^;il) podaje o Cymbarce: islam duxit Fredericus imperator, pater moderna' Insi inni (sic). Zamiast ostatniego wyrazu czytać oczywiście należy Mctxi»ńliani’; wszakże i po tern sprostowaniu wiadomość jest błędną o tyle, że cesarz Fryderyk III (IV) nie był mężem, ale synem Cymbarki.

Najdokładniejszą wiadomość o dacie zaślubin jej z Ernestem zawiera Długosz³²), opowiadając, że w czasie, kiedy Jagiełło spędzał czas Bożego Narodzenia w Grodnie, Ernest z małym pocztem rycerstwa przybył do Krakowa w zamiarze zawarcia związku rodzinnego i politycznego z Jagiełłą, co spowodowało

1

Hist. Pol. IV. 129. 346. — 2) Por. str. 437 uw. 5. — 3) Narbutt, Pisma histor. 294. — 4) Car o, Lib. canc. I.

2

nr. 15. — 5) Lichnowsky, Gesch. d. Haus. Habsb. V. reg. nr. 1620. — 0) Font. rer. Austr. B. XLI. 152. — "<) Pez, Script.

3

rer. Austr. Ił. 884. — 8) Ibid. II. 460. — 9) Mitth. d. Inst. f. oesterr. Gesch. XIV. 123. — 10) Pez, Script. rer. Austr. I.-1291. —

4

^1I) Kozłowskiego, Dzieje Mazow. 223. 236, a za nim Cary, Gesch. Pol. III. 376. — 12) Por. str. 437 uw. 5. — 13) Narbutt,

5

Pisma histor. 294. — IR Hist. Pol. IV. 129 346. — 15) Car o, Lib. canc. I. nr. 15. — 16) Mitth. d. Inst. f. oesterr. Gesch.

6

XIV. 123. — 1") Hist. Pol. IV. 346. — 18) Narbutt, Pi sina histor. 294. — 19) Pr z e ź d zi e c. ki e g o, Życie dom. Jadw. i Jag.,

7

Ribl. Warsz. 1854, II. 301 uw. 1. — 20) Ibid. 1854, II. 301. — 2!) Hist. Pol. IV. 129. 346. — 22) Caro, Lib. canc. I. nr.

8

15. — 23) Mitth. d. Inst. f. oesterr. Gesch. XIV. 123. — 24) Pez, Script. rer. Austr. I. 1291. — 25) Ibid. II. 844. — 2(5) Ibid.

9

II. 460. — 2 7) Font. rer. Austr. B. XLI. 152. — 28) Lichnowsky, Gesch. d. Haus. Habsb. V. reg. nr. 1620. — 29) Mon.

10

Germ. SS. IX. 738. — 30) p_eZj Script. rer. Austr. II. 380. — 31) Por. str. 437 uw. 5. — 32) Hist. Pol. IV. 129.