0525

512

MARY A (m. BOGUSŁAW IX); KATARZYNA.

XI. 12. 13.

w dzień Rogacyj (17 maja) znajdował się już w Kościanie. Ślub Bogusława z Marya przypada zatem na czas między 15 kwietnia a 16 maja 1433 r. R. Wypadek ten zdarzył się zatem w najkrótszym czasie przed stanowczem zerwaniem Bogusława z Zakonem, a sam związek rodzinny, który służył za tło tej zmianie politycznej, był widocznie utrzymywany w tajemnicy aż do ostatniej chwili. Temu stanowi rzeczy odpowiada w’ zupełności podany przez Długosza szczegół, że Bogusław na zaślubiny przybył do Poznania w przebraniu pielgrzyma.

Wobec powyższych wywodów upada podanie Kantzowa ²), jakoby ślub odbył się dopiero po roku 1436.

Że Marya przeżyła Bogusława, wykazuje szereg przytoczonych poprzednio dokumentów, w których występuje już jako wdowa po tym księciu. Ostatni tego rodzaju dokument pochodzi z 30 listopada 1449 r.³). W Nekr. Marienkron.⁴) zapisano pod datą 18 lutego; obiit domina Maria ducissa et Alerandra virgo filia eius. Data nekrologiczna nie może się odnosić do obu wspomnianych tu osób, nie tylko dlatego, że samo przypuszczenie o równoczesnej ich śmierci mało byłoby prawdopodobnem, ale i dlatego, że jak wynika z Lib. benef. dom. S. Mariae in Rugenw.⁵) Aleksandra widocznie zmarła przed matką, skoro Marya dla zbawienia jej duszy czyniła pewne darowizny na rzecz klasztoru. Co do jednej z wspomnianych w zapisce osób jest zatem data 18 lutego tylko datą kommemoraeyi, a nie można wątpić, że jest nią ze względu na Aleksandrę, o której wspomniano łącznie z matką. Natomiast nie ma powodu do przypuszczenia, jakoby i co do Maryi powyższa zapiska zawierała tylko kommemoracyą; sprzeciwia się temu słowo, umieszczone na początku zapiski: obiit. Dzień 18 lutego jest zatem rzeczywistą datą zgonu Maryi, co w związku z omówioną poprzednio wiadomością dokumentową wskazuje na to, że śmierć jej nastąpiła co najwcześniej r. 1450. Nie ma podstawy do rozstrzygnięcia, czy już wtedy, czy później, i o ile później zmarła Marya.

Bogusław IX.

Syn Bogusława VIII, książę słupski, urodził się po r. 1410, zmarł krótko przed 12 grudnia 1446 r.⁶).

13. Katarzyna.

Według Długosza ^r) córka Ziemowita IV i Aleksandry (X 9.). Wiadomość ta znajduje też stwierdzenie w dokumentach. W dyplomacie z r. 1435⁸) Włodzisław I (XI. 10.) nazywa ją swoją siostrą (sororis nostre carissime), a ona sama w dyplomatach z r. 1462 ⁹) Włodzisława I (podówczas już nieżyjącego) swym bratem ('germanus/, jego syna Ziemowita VI (XI. 15.) swym nepos. Gdzieindziej mieni ją Długosz¹⁰) matertera jej synowców, Ziemowita VI i Włodzisława II, tudzież Konrada III (XII. 8.). Co do stosunku do tego ostatniego księcia, zaznaczyć trzeba, że Katarzyna była właściwie stryjeczną siostrą Konradowego dziada, Bolesława Januszowica, a więc babką stryjeczną Konrada III.

W szeregu córek Ziemowita IV podaje ją Długosz ⁿ) na piątem i ostatniem miejscu. Za takim porządkiem przemawia okoliczność, że data jej zaślubin jest późniejszą od daty zaślubin wszystkich jej sióstr. Do bliższego określenia daty jej urodzin brakuje jednak wszelkiej podstawy.

Według tegoż kronikarza ¹²) miała Katarzyna umrzeć w stanie panieńskim; sam jednak Długosz popada w sprzeczność z tem twierdzeniem, nazywając ją gdzieindziej¹³) wdową po Michale Zygmuntowicu litewskim (ducis Miehalusconis relicta), a nie można wątpić, że miał tu na myśli córkę Ziemowita IV, w tychże samych

>) Trafnie Car o. Gesch. Pol. IV. 42 przyjmuje, że ślub odbył się r. 14.33 i trafnie też odrzuca datę dzienną 24 czerwca, ale przez niedokładne zużytkowanie przekazu Długosza twierdzi mylnie, jakoby kronikarz zaślubiny umieścił pod datą samej Wielkiejnocy 1433 r. — 2) Pomerania, wyd. Kosegarten II. 50. — 3) Barthoid, Gesch. v. Rug. u. Pomm. IV. A. 139. — 4) Bałt. Stud. XXV. 122. — ⁵) K1 e m p in-B ii 1 o w. Stammtafeln uw. do tabl. 3. — 8) Ibid. tabl. 3; Cohn, Slammtafeln tabl. 147. Co do daty urodzin por. str. 510. Mylnie Caro, Lib. canc. 1. 13 uw. 2 podaje jego datę zgonu: w marcu 1447 r. Czy do niniejszego Bogusława odnosi się zapiska Nekr. Oliw. (Mon. Pol. V. 526) pod datą 31 sierpnia: Bogislaus dux Sclavorum et Cus.raite, jak przypuszcza Kętrzyński, rozstrzygnąć na pewno niemożna. — ") Hist. Pol. IV. 346.— 8) Ga warecki, Przy w. Płoc. 171. — 9) Kod. dypl. Ma z o w. nr. 209, 210; Milewski, Herbarz 234 nr. 286. — 10) Hist. Pol. V. 340. 358. 429. — U) Ibid. IV. 346. — 12) Ibid. IV. 346. — 13) Ibid. V. 340. 358.