06161465

61

Krzyżacy postarali się, aby odstręczyc Witowda od króla. W samój rzeczy Wi-towd odszedł ze swoim wojskiem na Litwę. To spowodowało króla, że roku tysiąc czterysta trzynastego, zwołał sejm jeden wspólny dla Polaków i Litwinów ażeby silniej spoić obydwa narody.

Litewska szlachta została obdarzoną prawami i wolnościami szlachty Polskiój. A za to Litwini zobowiązali się tego uznawać wielkim księciem, kogo tamci królem Pol-skiem mianować będą. Za to zowu zobowiązali się Polacy, łącznie z Litwinami obierać króla, gdyby rodzina królewska wymarła. I przyrzekli sobie, zawsze trzymać się w połączeniu.

Tak więc wszelkie matactwa Krzyżaków naprzeciw Polsce, posłużyły tylko do jój umocnienia. Nie zrazili się tem jednak, tylko w odmienny sposób działać zaczęli. Podszeptywali Witowdowi, że on tak dobrze, jak kto inny mógłby się królem ogłosić.

I)o swoich zamiarów nakłonili łatwo cesarza Zygmunta. I już prawie jawnie Wi-towd zamierzył odłączyć się z Litwą i koronować się królem Litewskim. Szlachta Polska głośno przeciw temu się oświadczała. Nareszcie połapała listy cesarza Zygmunta obiecujące koronę przysłać królewską na czas oznaczony.

Polacy osadzili tak dobrze granice, że do Litwy bez ich wiedzy, ptak chyba mógł się przedrzeć, i schwytali posłańca z koroną. W swoich oczekiwaniach Witowd zawiedziony, gdy i próby uwiedzenia ojczyźnie i królowi zacnego Oleśnickiego, na nic się nie przydały — w wielkim gniewie swoim i ze zgryzoty umarł, w ośmdziesiątym roku życia swojego.

Bart. Dość się nażył i dość nabroił.

Stan. Pomimo często złój woli dla Polski, zrobił rzeczywiście dla Polski wiele dobrego ten wielki wojownik.

Szerokie kraje na Rusi zawojował, a te wszystkie wraz z Litwą przyłączyły się do Dolski. W wielkie też siły i w wielką powagę państwo wzrosło.

Alexander hospodar Wołoski uznał się s hołdownikiem Jagiełły, także i książę Szcze-| ciński.

Po śmierci Witowda, król Władysław | mianował wielkim księciem Litewskim swo-\ jego rodzonego brata Swidrygaiłłę, lecz od-| łączył do korony z pod jego zarządu Wo-\ łyń i Podole. Z tego powodu podburzyli \ Krzyżacy Swidrygaiłłę przeciw królowi, i \ to tak dalece, że gdy ten zjechał do Wil-s na na pogrzeb Witowda, Swidrygaiłło króla s Władysława wraz z jego orszakiem więzić 5 się ośmielił, chcąc w taki sposób odzyskać j dla siebie w zarząd Wołyń i Podole. Lecz s ledwie o tem wieśd doszła do Polski, gdy \ wojsko Polskie_/ ruszyło na granice Litwy, s Przestraszony Swidrygaiłło wypuścił króla, s lecz swoich zamiarów niezanicchał.

\ Wpadł na Podole i osadził kraj woj-\ skiem. Wojsko królewskie wystąpiło do bo-s ju, lecz ten trwał nie długo. Swidrygaiłło \ nie mogąc utrzymać się na Litwie, uciekł \ do Krzyżaków, a król mianował namiestni-\ kiem swoim Zygmunta księcia Starodubow* s skiego, brata Witowda.

\ Krzyżacy wciąż niespokojni, napadli kraje jj Polskie. Wysłał król przeciw nim najemni-s ków z Czech, którzy Marchią i Prusy spu-\ stoszyli. Nareszcie dwudziestego pierwszego \ maja, roku tysiąc czterysta trzydziestego s trzeciego umarł Władysław Jagiełło w ośm-| dziesiątym ósmym roku swojego życia czy-\ nów pełnego.

\ Zostawił król ten po sobie państwo o-s gromne. Wprawdzie nie tak uporządkowa-\ ne, jak Polska została po Kazimierzu jwiel-} kim. Król ten jednak wielkie starania ło-« żył, aby i wewnątrz stan państwa polepszyć, i Zwoływał sejmy, kazał przeglądać księgi \ praw, prostować co było niezrozumiałe.

Akademia za niego podniosła się wKra-\ kowie, z którój wielu uczonych mężów i po \ za granicę sławę uczonności Polskiój roz-s nosiło.

_S^s Na zborze duchownym w Konstancyi i 5 Bazylei, duchowieństwo Polskie światłem j się odznaczało; do Włoch zabierano Polali ków na nauczycieli. I dzieł uczonych wiele \ pisali Polacy, mianowicie w języku łaciń-