0082

73

tak łatwo. Młodzież polska nie potrzebowałaby szukać zarobku na obczyźnie, tam się niemcząc, kalecząc ducha polskiego i obojętniejąc dla sprawy polskiej.

Rząd niemiecki stara się stworzyć na wschodniej granicy wał z osadników niemieckich. W tym celu rozparcelował już kilka folwarków¹), osiedlając na nich uchodźców z Polski i Rosji, a dalsze osady rezerwuje dla Niemców z zachodu. Rząd przeznaczył kilkaset mil jonów marek na ten cel. (Siedlungsprogramm i Sofortprogramm czyli program osadniczy.) W ten sposób odnowiono w Niemczech Komisję Kolonizacyjną we formie daleko niebezpieczniejszej, gdyż rząd posługuje się obecnie prywatnemi spółkami osadniczemi²) i za ich pomocą (niby bez oficjalnego udziału rządu) tworzy się na pograniczu polskiem nowe osady niemieckie. Drogą taniego kredytu możnaby Polałom na całem Pograniczu byt ułatwić. Pomoc rodakom zakordonowym winna być spieszna i bardzo wydajna, gdyż napór niemczyzny jest tu daleko silniejszy niż dawniej. Jeżeli nie będzie pomocy znaczniejszej, grozi Polakom zupełna niewola gospodarcza, słabość względnie ruina ekonomiczna i najgorsze co za tern idzie, ger-* manizacja³).

1

') Szkic, Franciszkowo, częściowo Prochy i Radawnicę. Majętność Bługcwo została oddana również na parcelację. Obecnie przychodzi kolej na dominjum Slawianowo, położone przy granicy w czysto polskiej okolicy.

2

)    „Heimstatte Grenzmark“ w Pile i „Siedlungsgesellschaft" w Gorzowie (Landsbergu) nad Wartą. Szczególnie Siedlungsgesellschaft, to jakby ciąg dalszy Komisji Kolonizacyjnej w Poznaniu. Obie spółki pracują wyłącznie kredytami państwowemi i udzielają Niemcom pogranicznym bardzo tanich kredytów. Program osadniczy Rządu niemieckiego ma na celu umożliwienie elementowi niemieckiemu nabywanie w drodze kupna osad szczególnie w prowincjach, graniczących z Polską.

3

)    Dla porównania przytaczam, że Niemcy udzielają swoim rodakom w Polsce stałej pomocy. „Gazeta Gdańska" w nr. 222 z 27. 9. 26 doniosła z wiarogodnego źródła, że rząd niemiecki udzielił Niemcom na Pomorzu (w Polsce) 50000000 guldenów holenderskich (ca 180 miljonów złotych) na pożyczki. Wiadomo, żse właścicielom ziemskim niemieckiej narodowości udzielono z tej kwoty sumy, równające się nieraz 50% * wartości ich majątku. Charakterystycznem jest,,, jje najwięcej pożyczek udzieloną z tej sumy Niemcom, zamieszkanym w pasie pogranicznym.” *Aby odwrócić oH tej sprawy uwagę władz polskich, nie zahipotekowano tych potyczek,*lecz udzielono we formie pożyczek wekslowychr 80% ^przemysłowców kupców i rzemieślników niemieckich, na Pomorzu o.trzymało pożyczki w wysokości od 6—280000 złotych. Prolongata weksli na czas nieograniczony była zgóry