9429
9401

178

JAKÓB PARNAS

lśnienie jest wprost proporcjonalne do zawartości a odwrotnie do współczynnika pochłaniania gazu w cieczy.

Znajomość ciśnień gazów w cieczach, przenoszących gazy oddechowe, ma doniosłe znaczenie w nauce o oddychaniu. Wartości ciśnienia w cieczy i atmosferze, lub w dwu cieczach, podają bezpośrednio stosunek ich nasycenia i kierunek wymiany gazów, która między niemi zachodzi, gdyż kierunek i szybkość dyfuzyi gazu zależy od różnicy ciśnień. Musimy też zaznaczyć, że tylko w roztworach fizycznych ciśnienie jest tak prostą funkcyą zawartości i współczynnika pochłaniania; w płynach, zawierających gaz w związkach dysocyujących, zależność ciśnienia od zawartości staje się zupełnie inną i może być, jak we krwi, z danych tych nieobliczalną. Wtedy oznaczamy doświadczalnie wartości ciśnienia mierząc skład i ciśnienie takiego gazu, który w zetknięciu z daną cieczą nie ulega zmianie.

Ze wzoru 1) wynika, że przy ciśnieniu równem 0 ciecze gazów nie zawierają, że z cieczy zawierającej dany gaz wydzieli się on w próżni, lub w atmosferze innego gazu. Z tegoż powodu wydzielają się gazy z cieczy wrzących, stykających się tylko z atmosferą własnej pary.

b)    Prawa dyfuzyi gazów przez ciecze. Jeżeli gaz o wyższem ciśnieniu (p_t) odgraniczony jest od drugiego o niższem ciśnieniu (p₂l warstwą cieczy grubości d, to wyrównanie ciśnienia odbywa się na mocy dyfuzyi poprzez tę ciecz. Objętość gazu iv), przenikająca w jednostce czasu przez jednostkę powierzchni warstwy jest proporcyonalną do współczynnika pochłaniania a_t, do różnicy ciśnień {p_i—Pj), do charakterystycznej dla gazu i cieczy, stałej, nazwanej współczynnikiem dyfuzyi (k) i odwrotnie proporcyonalną do grubości warstwy. Mamy więc

760.d

Współczynnik dyfuzyi k jest odwrotnie proporcyonalny do pierwiastka z cię-

c

żaru drobinowego gazu (m): możemy go wyrazić przez wzór k = . — gdzie c

oznacza już tylko od natury cieczy zależną stałą dyfuzyi. Podstawiając ten wyraz we wzorze powyższym otrzymujemy:

_v _ «t (Pi—P_t) c 760 d \m

Stała dyfuzyi jest zależną także od temperatury, jest ona proporcyonalną do pierwiastka drugiej potęgi temperatury bezwzględnej. Dla wody wynosi ona 0,0649, jeżeli d wyrażone jest w mm., różnica ciśnień w mm. Hg. a v w cm® gazu, przenikającego w minucie przez cm² powierzchni cieczy.

Te same wzory odnoszą się do dyfuzyi gazów z atmosfery przez jedną ciecz do drugiej, lub do dyfuzyi z jednej cieczy przez drugą do trzeciej. Ciśnienia w powyższych wzorach oznaczają wtedy ciśnienia gazów w tych cieczach.

c)    Pochłanianie gazów w płynach, tworzących z nimi związki chemiczne. Roztwory pochłaniają zazwyczaj mniej gazu, aniżeli ich rozpuszczalniki; inaczej ma się rzecz w roztworach ciał, tworzących z gazami związki chemiczne. Związki trwałe, niezależne od ciśnienia gazu, nie mają znaczenia dla sprawy oddychania: