FizykaII27901

273

gi od słońca do ziemi, która' to drogę światło w 8y₄ minut ubiega. 04 Jowisza, zostającego w odległości 135 milionów mil, przychodzi światło do nas w 52 minutach, od Uranusa w odległości 400 milionów mil w 2 godz. 10 min., od najjaśniejszej gwiazdy w odległości 4 bilionów' mil, w 3 latach i 40 dniach, od gwiazd pierwszej wielkości w 12 blisko latach, od gwiazd dwunastej wielkości po 4000, a od niektórych gwiazd mglistych dopiero po miliardach lat. “Wskutek tego widok gwiaździstego nieba nię przedstawia nam, jakiem ono jest dziś, lecz jakiem dawno było, i gdyby nawet wszystkie gwiazdy naraz blask swój utraciły, ani my, ani późniejsze pokolenia nasze nie byłyby widoku tego całkiem pozbawione.

Uwagi godne potwierdzenie tej wielkiej chyżości światła nastręcza nam zjawisko, znane w astronomii pod nazwą aberacyi *) światła czyli,, jak się J. Śniadecki wyraża, obłąkania wzroku przez światło, które zarazem służy nam za dowód rocznego obiegu ziemi około słońca. Astronom Bradlej, trudniąc się obser-wacyami paralaxy (dwuglądu) gwiazd w latach 1725 — 1728, spostrzegł, że wszystkie gwiazdy na niebie mają bieg pozorny, mianowicie gwiazdy, leżące między płaszczyzną ekliptyki, a jej biegunem, opisują w przeciągu roku zupełne elipsy, których większa oś tak co do wielkości swojej (40". 5), jako tóż co do położenia względem ekliptyki równoległego,, jest niezmienna; miejsza zaś, nie od pory roku, lecz od położenia gwiazdy względem ekliptyki, t. j. od szerokości astronomicznej zawisła, rośnie w stosunku wstawy tejże szerokości, i tak.się ma do osi większćj, jak wstawa tej szerokości do jednostki. Gwiazdy przybieguno-we, równie jak i na samym biegunie ekliptyki położone, zdają się w ciągu roku opisywać kółka, mające promień 20". 25, czyli średnicę 40". 5, a punkta środkowe tych kółek nie zmieniają miejsc swoich w przestrzeni. Gwiazdy nareszcie na samej eklip-tyce leżące, których szerokość = 0, okazują bieg jednostajny Po liniach prostych na tejże płaszczyźnie, oddalając się w prze--iągu roku od swego prawdziwego miejsca to o 20". 25 na prawo, to o 20". 25 na lewo. Bradlej przekonał się też wkrótce, że Przyczyną tego dziwnego ruchu gwiazd nie może być wpływ ich

) Obszerniej o Aberacyi światła w tomie dodatkowym.

Fizyka T. II.

35