FizykaII58101

nia podczas doświadczeń potrzebnej suszy wewnątrz zamkniętego powietrza. Szczegóły, dotyczące udoskonalenia tego przyrządu przez Riessa *), w tomie dodatkowym.

Przystępując do okazania zasadniczego prawa działań elektrycznych, mianowicie odpychania, sprowadza się najprzód znaczek ruchomego krążka mikrometru do punktu zero na krążku nieruchomym i obraca ruchomą rurkę dopóty, aż poziomy pręcik gumilakowy ułoży się do równowagi przy punkcie zero po-ńziałki. Jest to położenie, w któreiń nitka jego żadnego nie ma skręcenia, a włożony pręcik pionowy dotyka się gałką swoją krążka, lub gałki wiszącego pręcika poziomego. Następnie udziela się elektryczności gałce tego pręcika pionowego, która dzieli się nią z gałką (lub krążkiem) pręcika poziomego, wskutek czego ta ostatnia odskoczy od pierwszej i po kilku wahaniach pręcika poziomego zatrzyma się w pewnym od niej oddaleniu, skoro siła skręcenia nitki zrównoważy się z odpychaniem pomię-. ńzy obu równoimiennie naelektryzowanemi ciałkami. Tym sposobem elastyczność skręcenia służy za miarę w mowie będącego odpychania. Odchylenie pręcika z normalnego położenia jego przy różnych doświadczeniach można zawsze przez kręcenie górnego krążka mikrometrowego sprowadzać do równej wielkości i tym sposobem porównywać ze sobą odpychania obu gałek przy równem oddaleniu ich środków od siebie. Wielkość skręcenia nitki, a tem samem usilność pręcika, zmierzającego do zajęcia pierwotnego miejsca równowagi, jest proporcyonalną do wielkości kąta obrotu krążka na mikrometrze, powiększonego

0    ilość stopni odchylenia tego pręcika. Kulomb obserwował w jednym z wielu doświadczeń swoich, że gałeczka pręcika poziomego po otrzymaniu elektryczności odskoczyła ód gałeczki pionowego pręcika o 36°, za pokręceniem zaś mikrometru górnego o 126° w przeciwną stronę, sprowadzoną była do odchylenia -^,j0 względem pierwotnego położenia. Odległości więc obu ganeczek od siebie w obu tych wypadkach miały się do siebie, jak 2 :1; skręcenia zaś nitki jak 3(5:12(5 -j-18, czyli jak 36 :144 ==

¹    • 4. Siły więc odpychające w tych dwóch odległościach, są w rzeczy samej odwrotnie proporcyonalne do kwadratów z odle-

) fiiess. Die Lehre von der lici I) u iigs-Electricitat.

Fizyka T. II.

73