FizykaII92601

920

3°C podnieść może, czyli (co jedno wychodzi) tylko ³/₉7 c?J tego ciepła potrzeba do ogrzania pewnej ilości ołowiu o jeden stopień wyżej, które idzie na podniesienie temperatury takiej samej ilości wody również o jeden stopień. To samo spostrzegamy też na innych ciałach; ilości ciepła, potrzebne do ogrzania jednego kilogramu różnych ciał o 1° wyżej, są, bardzo rozmaite. Ilości te, w jednostkach miary zasadniczej wyrażone dla każdego ciała, przedstawiają, jak to już wyżej wspomniano, jego ciepło f.ratunkowe, czyli ciepłolrranie ciała. Ono jest u tego ciała większem, które więcej ciepła do ogrzania się o jeden stopień wyżej potrzebuje.

\

Ilość ciepła, którą potrzebuje pewne ciało, ({ kilogramów ważące, do podniesienia temperatury o 1°, jest widocznie Q razy większą od tej, którą jeden kilogram jego masy do tego wymaga, zatem = QS, jeśli S oznacza jego ciepło gatunkowe, ą ilość ciepła, sprawiająca w niem podniesienie temperatury o ł° będzie równa Z = QSi. Skoro tedy można oznaczyć ilość — ciepła, jaką masa Q ciała, ziębnącego o oddaje, lub mającego się ogrzać o ł° wyżej, do tego potrzebuje, otrzymujemy z one-

go zrównania S =

Qt

t- j. średnie jego ciepło gatunkowe

w granicach temperatury, panującej przy doświadczeniu. Pierwszy więc sposób do oznaczania ciepła gatunkowego nastręcza nam uprawa mięszania, polegająca na zasadzie następującej: Jeśli dwa ciała, których ciężary bezwzględne są Q i Q', ciepła gatunkowe S i 8', a temperatury T i T\ przez zmięszanie wyrównywają temperatury swoje zupełnie, a t oznacza temperaturę na wskroś jednostajną mieszaniny uskutecznionej, mamy z powodu, że jedno z tych ciał właśnie tyle ciepła oddaje, ile go drugie otrzymuje, oczywiście Q (T — f) S = Q' (i—- T') S', z czego widocznie

S'    Q(T—t)

wypada. Znając tedy ilość l z doświadczenia, które się właśnie

S'

robi, nietrudno wynaleść wartość stosunku — , a jeśli S odno-

fj

si się do wody, także liczbową wartość ciepła gatunkowego S'.

Drugi sposób oznaczania ciepła gatunkowego polega na topnieniu lodu, do czego Layoisier i Laplace używali aparatu, ka-