Magazyn6
9001

982

DYSKONTO

wyra, same weksle zdyskontowane. D. jest najważniejszą, a rzadziej tylko jedną z najważniejszych czynnych operacyj bankowych.

Weksle, składane bankom do d., badane są przedewszystkiem z punktu widzenia odpowiedzialności materjalnej wystawców i żyrantów. U nas ustawy banków, zwłaszcza banków kredytu krótkoterminowego (nie domów bankowych), wymagają, aby weksle, przyjmowane do d., opatrzone były przynajmniej dwoma odpowiedzialnemi podpisami. Statut Banku Polskiego żąda nawet, aby weksle, przedstawiane do d., miały w zasadzie trzy, a tylko w razach wyjątkowych dwa podpisy, uznane za odpowiedzialne. Banki powinny, przynajmniej w zasadzie, dyskontować jedynie weksle, pochodzące z dokonanych już tranzakcyj gospodarczych, nie przyjmując do portfelu weksli t. zw. finansowych, czyli nie mających żadnego, przynajmniej bezpośredniego związku z obrotem towarowym. Jeszcze bardziej eliminowane winny być weksle o charakterze t. zw. grzecznościowym. Kwalifikowanie weksli do d. jest przedmiotem czynności t. zw. komitetów dyskontowych, w których biorą udział prócz przedstawicieli władz bankowych osoby kompetentne, stojące poza bankami, a rekrutujące się ze sfer przemysłowo-handlowych. Weksle, zakwalifikowane do przyjęcia przez komitet dyskontowy, podlegają przeglądowi przez wydział dyskontowy banku. Przegląd ten ma na celu sprawdzenie, czy weksle czynią zadość wymaganiom formalnym z punktu widzenia prawa wekslowego i ustawy stemplowej. Prawo wekslowe stawia wyraźne wymagania, dotyczące treści weksli; najmniejsze uchybienie od tych wymagań może pozbawić dokument charakteru weksla i uczynić go prostem zobowiązaniem, t. zw. rewersem. Jest to dla banków dyskontujących, t. j. skupujących weksle, okoliczność pierwszorzędnej wagi, gdyż tylko weksel jest zobowiązaniem, którego dotrzymanie nie może być uzależnione od jakichkolwiek warunków; dzięki różnym ułatwieniom w przewodzie sądowym weksel jest uprzywilejowanym i najbardziej rozpowszechnionym instrumentem kredytowym.

Weksle składane są bankom wraz z od-powiedniemi wykazami, t. z w. specyfikacjami, oddzielnemi dla weksli miejscowych i zamiejscowych, d. oblicza się również od weksli miejscowych i zamiejscowych. Weksle zdyskontowane, t. j. skupione przez bank i stanowiące już jego własność, składane są do portfeli, przyczem również przestrzegany być musi ściśle podział odcinków na miejscowe i zamiejscowe. Następnie weksle zaopatrywane są w numery bieżące i „opisywane". Czynność „opisywania", bardzo ważna z punktu widzenia technicznego, polega na wyraźnem bardzo zaznaczaniu u góry odcinka terminu, a przy wekslach zamiejscowych i miejsca płatności; przy wszelkich późniejszych czynnościach manipulacyjnych, związanych z redyskontem, inkasem i t. d., polega się już na danych, wynikających z opisu weksli. Wreszcie weksle wpisuje się do odpowiednich ksiąg albo kartotek (kalendarz wekslowy, kontrola zadłużenia klientów, zwana w codziennym języku bankowym „giro-obligo" i t. d. Na i—2 dni przed terminem, weksle wyjmowane są z portfelu i kierowane do kasy. Bank zawiadamia akceptanta o posiadaniu weksla, wzywając go do wykupienia. W razie nie-wykupienia bank doręcza weksel notarju-szowi celem sporządzenia aktu protestu i zabezpieczenia sobie w ten sposób regresu do żyrantów. Jeżeli weksel nie zostanie wykupiony przez ostatniego żyranta, bank wytacza na mocy posiadanego weksla protestowanego sprawę sądową przeciwko wystawcy, albo akceptantowi i wszystkim żyrantom, którzy są z tytułu weksla odpowiedzialni solidarnie. Weksle zamiejscowe wysyłane są przed terminem płatności do korespondentów banku celem zainkaso-wania. D. od weksli liczy się w praktyce od sta, t. j. jako t. zw. d. handlowe; za „kapitał czysty" przyjmuje się sumę wekslową i od niej oblicza się odsetki, a sumę, o te odsetki zmniejszoną, stawia się do dyspozycji sprzedawcy weksla. D. kosztuje w ten sposób nieco drożej, niż to pozornie wynika z obliczenia. Dyskontując np. weksel na zł 1 000, płatny za trzy miesiące po stopie 6%, bank pobiera odsetek zł 15 i wypłaca sprzedawcy weksla zł 985. Sprzedawca płaci sumę zł 15 od otrzymanego kapitału zł 985, a więc nie 6%, lecz około 6,09%. Ten dokładniejszy, w praktyce bankowej jednakże niestosowany sposób obliczania, nazywa się d. matematycznem.

Stopa dyskontowa, służąca za podstawę obliczania d. weksli, zależna jest przedewszystkiem od stanu rynku pieniężnego; w okresach ożywionych konjunktur gospodarczych, gdy kapitały znajdują znaczne zapotrzebowanie ze strony przemysłu i han-