Magazyn62201

318

GDAŃSK — GDYNIA

3- ¹V»% pożyczka Rady Portu i Dróg Wodnych z 1927 r (z tego umorzono około 15%)    . . J 4500000

4.    7% pożyczka tramwajowa

z 1928 r. (umorzono około 25%) £    225 000

5.    6% pożyczka zapałczana

z 1930 r. (umorzono około 1,9%) S 1 000 000

6‘/a% pożyczka Rady Portu obciąża po połowie (z gwarancji) zarówno Wolne Miasto, jak i Polskę. W r. 1937 preliminarz budżetowy przewiduje około 9 300 000 na obsługę długów, co stanowi duże obciążenie niewielkiej ludności (407 517 osób), a mianowicie około 23 guld. na głowę. W związku z tern Wolne Miasto zapowiedziało już (expose budżetowe senatora finansów z dn. 7. IV. 1937 r. i sprawozdanie Bank von Danzig za rok 1936) podjęcie akcji konwer-syjnej pożyczek. Oczywiście kroki konwer-syjne, dotyczące 6'/*% pożyczki Rady Portu, może podjąć Rada Portu i Dróg Wodnych. Należy dodać, iż w myśl konwencji paryskiej z r. 1920 (art. 7) wymagana jest zgoda Polski na zaciągnięcie pożyczki przez Wolne Miasto.

5. Bilans płatniczy. Bilans płatniczy Wolnego Miasta jest niełatwy do uchwycenia w cyfrach z uwagi na sytuację gospodarczą, wynikającą z inkorporacji Gdańska do polskiego obszaru celnego i trudność wydzielenia ściśle gdańskich obrotów z Polską i obrotów Wolnego Miasta z zagranicą, o ile chodzi o produkcję ściśle gdańską. Bilans ten można zatem obliczać szacunkowo. Od strony walutowej bilans ten przedstawia się obecnie korzystnie (wykazy Bank von Danzig, zrównoważony budżet). W tych warunkach możnaby zaryzykować następujące cyfry (r. 1936):

pozycje czynne (w miljon.):		pozycje bierne:
Obrót towarowy z Polską .	70	II2.5^1)
Obrót towarowy z Niemcami Obrót towarowy z poza niem.	20	20.-
	20	50 —
Przeładunek portowy ....	25
Koleje i komunikacja . . -	34
Turystyka, ruch kąpielowy . Udział w polskich wpływach	7.5
celnych........	6
	182,5	182.5

*) Cyfra podana przez źródła oficjalne Wolnego Miasta.

gdańskiej, w budżecie obciążają pośrednio narówni Polskę, jak i Gdańsk; aczkolwiek trudno statystycznie ująć w cyfrę wartość nieruchomej własności polskiej w Gdańsku, szacuje się ją na blisko 30 milj. guldenów. Kapitał polski reprezentowany jest również w instytucji emisyjnej Bank von Danzig. Na ogólną ilość 75 tys. szt. akcyj (kapitał akcyjny 7’/* milj. guld.) w rękach grupy polskich akcjonarjuszów znajduje się około 30 tysięcy sztuk, czyli około 40% kapitału akcyjnego. Prawo głosu wykonywa grupa polska jedynie z tytułu posiadania 28%, władze bowiem Bank von Danzig mimo starań grupy polskiej robią trudności, dopuszczając do prawa głosu jedynie akcje, które grupa polska kupiła w r. 1923 w założycielskiej operacji. Grupa polska reprezentowana jest w radzie nadzorczej Banku (S osób) i w wydziale bankowym (2 osoby). W monopolu tytoniowym Wolnego Miasta udział grupy polskiej w kapitale zakładowym wynosi 22% (grupa gdańska 51%, angielska 9%, niemiecka 9%, inne kraje 9%). Z tytułu tego udziału grupa polska reprezentowana jest w radzie nadzorczej monopolu tytoniowego trzema osobami. Udział kapitału polskiego w stoczni gdańskiej (The International Shipbuilding and Engi-neering Co) wynosi 20% (grupa angielska 30%, francuska 30%, gdańska 20%). W podziale mienia poniemieckiego nieruchomości stoczni należą narówni do rządu polskiego i Senatu Wolnego Miasta. W dyrekcji stoczni reprezentowana jest również strona polska przez jednego dyrektora.

Józef Weyers.

Gdynia.

Wynikające z wydzielenia Gdańska w odrębny organizm polityczny ograniczenie swobody korzystania z tego portu przez Polskę nasunęło konieczność budowy portu na własnem wybrzeżu. Wybór miejsca dla tego celu po rozpatrzeniu wielu innych projektów, jako to: budowy portu na jeziorze Żarnowieckiem z wejściem na otwarty Bałtyk, w Pucku lub Rewie z wejściem od zatoki Puckiej, w zatoce Puckiej z wejściem od Wielkiej Wsi i z przecięciem Helu, na końcu półwyspu helskiego, w Tczewie i innych — padł na Gdynię, która jednoczyła w sobie najwięcej z pośród nich walorów naturalnych.

1

Kapitał polski. Kapitał polski jest poważnie reprezentowany przedewszystkiem w porcie, przyczem inwestycje Rady Portu i Dróg Wodnych, jako organizacji polsko-