Magazyn6 5401

950

MILUKOW PAWEŁ — MISES LUDWIG VON

Po rewolucji marcowej 1917 r. M. bronił rozpaczliwie zasady monarchji konstytucyjnej i po abdykacji Mikołaja II napróżno usiłował przekonać w. ks. Michała, aby nie zrzekał się korony. M. wszedł w skład rządu tymczasowego (tak zw. rządu dumskie-go), jako pierwszy parlamentarny minister spraw zagranicznych Rosji. Pełnił tę funkcję od 15. II. do połowy maja 1917 r. i złożył tekę, gdy do gabinetu weszli w maju ludzie, odpowiedzialni przed radą żołnierskich i robotniczych delegatów.

Po zwycięstwie bolszewików M. porozumiewał się z przedstawicielami Ententy w Kijowie, Jekaterynodarze, a potem w Jas-sach i w Odesie, w sprawie wspólnej akcji przeciwsowieckiej. Po upadku wszystkich „białych" armij uznał za konieczne zmianę form walki. Nie wrócił już do ojczyzny, lecz działa odtąd, jako emigrant w Londynie, a następnie w Paryżu.

W Londynie w r. 1920 redagował w języku angielskim organ „New Russia“, a w następnym (1921) objął redakcję dziennika „Posliednija Nowosti", który wychodzi nadal pod jego kierunkiem. M. wypowiada się i przeciw kierunkowi wozwra-szczenstwa (t. j. powrotowi do ojczyzny i pośredniemu uznaniu władzy bolszewików) i przeciw skrajnie interwencyjnemu kierunkowi, który niedawno, w dobie zaostrzenia stosunków z Japonją, owładnął częścią emigracji.

M. jest autorem licznych prac historycznych i publicystycznych. Jako historyk, pozostaje pod wpływem Kluczewskiego. Wiąże on ściśle dzieje polityczne Rosji z jej stanem gospodarczym, wypowiadając się jednak w swych historjozoficznych poglądach przeciw istnieniu specjalnych praw, rządzących biegiem dziejów.

Ważniejsze prace: Gosudarstwiennoje choziajstwo Rossii w pierwoj czietwierti XVIII stolietja i rieforma Pietra Wielika-go. Petersburg 1891. — Oczerki po istorii russkoj kultury. Petersburg 1895—1903. — Razłożenje sławianofilstwa. Moskwa 1893.

—    Gławnyja tieczenja russkoj istoriczeskoj myśli. Moskwa 1898. — Iz istorii russkoj intieligencji. Petersburg 1902. — Istoria wtoroj russkoj rewolucji. Sofia 1921—1924.

—    Nacjonalnyj wopros. Berlin 1925. — Rossija na pierełomie. Paryż 1927. — Hi-stoire de Russie (wspólnie z Seignobosem i Eisenmannem). Paris 1933. — La poli-tique exterieure des Soviets. Paris 1936. —

Catherine II. Paris 1936. — Żywoj Puszkin. Paryż 1937.

Literatura: Jubiliejnyj sbomik gańety „Posliednija Nowosti” 1920—1930. Paryi 1930. — Miliukow. Sbomik maiieriałow po czeslwo%oanju jego siemidiesialilietja 1859—1929. Paryi 1930. — Trietja Gosudarstwiennaja Duma. Petersburg 1913.— Trocki: Istoria russkoj riewolucji. Fiewralskaja riewolucja. Paryi 1933.

Jon Cynarskl.

Mises Ludwig von.

M. urodził się w 1881 r. Był tytularnym profesorem Uniwersytetu w Wiedniu, obecnie jest profesorem ekonomiki w „Institut Universitaire des Hautes Etudes Inter na-tionales" w Genewie. Zajmował się z początku przedewszystkiem zagadnieniami pieniądza i kredytu. Punktem wyjścia dla jego rozważań w tej dziedzinie jest klasyczna teorja ilościowa, która znalazła najcharak-terystyczniejsze sformułowanie w równaniu I. Fishera: jednakże trudności metodologiczne, na jakie to sformułowanie natrafiło, skłaniają M. do rozwinięcia swej koncepcji nie na płaszczyźnie tego równania, lecz na gruncie ogólnej teorji wartości. Opiera się więc on na analizie elementów, decydujących o podaży i popycie pieniądza. Z drugiej strony analiza podaży i popytu zbliżyła M. do teorji dochodowej pieniądza. Dla realnych procesów gospodarczych ma bowiem znaczenie nie tyle sam fakt zmiany siły kupna, ile sposób, w jaki dodatkowa siła kupna dostaje się do obiegu lub zostaje z niego wycofana; istotny więc jest różny wpływ dodatkowej siły kupna na dochody poszczególnych grup gospodarczych, ponieważ jedne ceny rosną szybciej od innych. W ten sposób można zrozumieć, że pieniądz, nie tworząc nowych dóbr, a tylko wpływając na sposób ich użycia, może oddziaływać na procesy oszczędzania i inwestycyj, czyli ogólnie mówiąc na stosunek konsumcji do kapitalizacji. Myśli te, wraz z przeszczepioną przez M. na grunt austrjacki koncepcją naturalnej stopy procentowej Wicksella, stały się podstawą teorji konjunktury całej szkoły austrjackiej. Jej poszczególne ogniwa — to zależność siły kupna, stwarzanej przez banki w drodze kredytu, od wysokości stopy procentowej (która decyduje o wielkości popytu przedsiębiorców na kredyt), wpływanie przez odchylenie (obniżenie) stopy bankowej od stopy naturalnej na rozszerzenie struktury kapitałowej gospo-