Magazyn6 5501

951

MISES LUDWIG VON — MISSISSIP1

darstw poprzez podjęcie inwestycyj dotychczas nierentownych, a obecnie umożliwionych przez obniżkę stopy procentowej bankowej, wreszcie zaś wynikające stąd przesunięcia w rozdziale dochodu społecznego, wywołujące stosunkowe powiększenie siły kupna, skierowanej na nabywanie i wytwarzanie dóbr produkcyjnych. Skoro jednak inflacja kredytowa ustaje, a powiększona nominalna siła kupna ogarnia wszystkie dochody i tern samem wszystkie ceny (wśród nich i stopę procentową), które ustalają się według realnego układu podaży i popytu, życie gospodarcze wykazuje tendencję do powrotu do dawnej równowagi, zwichniętej sztucznie przez czasową zmianę strumienia siły kupna. Następują procesy likwidacyjne, których zewnętrznym przejawem jest kryzys i depresja. Przyczynę powstania rozbieżności między aktualną stopą pieniężną a stopą naturalną, stanowiącej moment wyzwalający proces konjunkturalny, upatruje M. w ogólnej inflacjonistycznej ideologji polityków i opinji publicznej, która w obniżeniu stopy procentowej widzi ważny cel polityki gospodarczej i uważa rozszerzenie kredytu cyrkulacyjnego za najwłaściwszy środek do osiągnięcia tego celu. Inflacja kredytowa jest możliwa tylko przy współudziale banku centralnego, dzięki jego monopolowi i emisji biletów. W ramach wolnej konkurencji między bankami emisyjne-mi ekspansja kredytowa nie mogłaby przybrać niebezpiecznych rozmiarów, banki bowiem, które wstąpiłyby na tę drogę, szybko straciłyby rezerwy i zostałyby z rynku kredytowego wyeliminowane.

M. zajmuje się poza tern zagadnieniami ustrojowemi, przy których znalazły wyraz jego zainteresowania socjologiczne. Zastanawiając się nad możliwościami zrealizowania ustroju socjalistycznego, w którym byłyby uspołecznione środki produkcji, podkreśla, że i w tym ustroju konieczne jest ustalenie hierarchji potrzeb i celów, jak również zachodzić będzie zjawisko zysku, gdyż na ustaleniu kolejności zaspokojenia potrzeb oraz na osiąganiu nadwyżki ponad nakłady polega istota gospodarowania. W ustroju tym istniałby kapitał w formie uspołecznionych środków produkcji i półfabrykatów. Wreszcie podobnie jak w ustroju kompetytywnym powstałyby tu koszty przy rozdziale dochodu. Istotną jednak przeszkodę w zrealizowaniu ustroju socjalistycznego widzi M. w tern, że w ustroju tym nie możnaby przeprowadzić rachunku gospodarczego. Wobec uspołecznienia środków produkcji nie istnieje tu rynek, na którym dobra kapitałowe mogłyby być wymieniane i dlatego me mogą się tu ustalić na nie ceny, stanowiące podstawę rachunku gospodarczego.

Ważniejsze prace: Theorie des Geldes und der Umlaufsmittel. 1912, II wyd., Miinchen—Leipzig 1924. — Nation, Staat und Wirtschaft. Jena 19x9. — Die Gemein-wirtschaft. Jena 1922, II wydanie 1932. — Der Liberalismus. Jena 1927. — Geldwert-stabilisierung und Koniunkturpolitik. Jena 1928.    — Kritik des Interventionismus.

Jena 1929. — Doza tem szereg artykułów w „Archiv fur Sozialwissenschaft" i in.

Mieczysław Kucharski.

Missiones.

M. terytorjum Argentyny, leżące na północnym wschodzie republiki, wciskające się względnie wąskim pasem pomiędzy brazylijskie stany Rio Grandę do Sul i Santa Catharina na wschodzie i republikę Paragwaj i zachodnią część stanu Parana na zachodzie i północy. Łączy się z Argentyną tylko na południowym zachodzie, granicząc z prowincją Corrientes. Obszar 30 500 km², ograniczony na południowym wschodzie rzeką Uruguay, na zachodzie i północnym zachodzie, rzeką Parana, na północy zaś rzeką Iguassu, która tam tworzy słynny z piękności wodospad i wąwóz. Klimat gorący: styczeń przeciętna temp. 27⁰ C, czerwiec i6° C; opadów około 1 200 mm rocznie. Ludność wynosi 62 200 mieszkańców (1,7 mieszkańców na 1 km²). Główne skupienie Polaków w Argentynie (ok. 10 000). Stolica Posadas (ok. 30 000 mieszkańców) nad rzeką Parana. Produkcja rolnicza (herva matę, tytoń, trzcina cukrowa, bawełna) oraz hodowlana.

Jerzy Loth.

Mississipi.

M., rzeka w Ameryce północnej, tworząca wraz z głównym dopływem Missouri najdłuższą arterję rzeczną na ziemi: 6970 km; dorzecze obejmuje 3275000 km². Wypływa z małego jeziora Itasca, w stanie