Magazyn6701

75

1*0 w trzecim roku; listnićw 8—10.— Tworzy ona w Europie i Azyi północnćj po piasczyskach równinowych wielkie lasy, a w poludniowśj po górach; rośnie prędko, a żyó może do 300 lat: kwitnie w maju i czerwcu.

Dostarcza rozlicznych płodów. I tak: przez nacięcie otrzymuje się wyciekająca terpentyna zwyczajna— terebinthina commun*3 rzadko zadawana wewnętrznie, ale tylko używana do plastrów i maści gnojących: przez przetopienie wydzielić można z niój o.lejek terpentynowy — oleum Terebinthinae, zalecany przeciw tasiemcowi, w padaczce, w porażeniach, onz wielu niemocach nerwowych i wynikłych z osłabienia, a udzielający moczowi woni fiołków,— zewnętrznie zaś jako środek drażniący dziś często zastósowywany. Pozostała po przekropleniu terpentyna warzona— terebinthina cocta, lub prze s jój stopienie wynikła kalafonia— colophonium, mają także swoje zewnętrzne zastósowa-nie— piórwsza jako drażniąca, a wtóra tamująca krwotoki. Przez zamknięte wypalanie drzewa, otrzymujemy smołę ciekłą czyli maź— pix liquida, zachwalony zewnętrznie w długotrwałych cierpieniach skórnych, a w postaci nakadzan w niektórych wypadkach ruchot płucnych. Z tejże przekroplonćj zwyczajnie, pozostała smoła okrętowa lub szewska — pix navalis '^r. burgundica, bywa tylko w rzadkich wypadkach złośliwych wyrzutów głowy lókarsko zastósowywaną. Wolno występująca na pnie żywica sosnowa rodzima— resina Pini coramunis v. nati-va, wchodzi także w skład wielu maści i plastrów. Ze spalenia któregokolwiek z powyższych płodów sosnowych otrzymuje się sadza— fuligo, używana w niektórych wyrzutach skórnych, oraz w nieczynności trzewów niższego brzucha. Wreszcie młode pędy >» wiosnę jako wypustki sosnowe— turionej Pini, miewają nUkijdy zastósowanie z powodu swej balsamiczności.

Gat. 2. S. Szczotolinba [P. Pumilio Hanke.], także Krem-pulcem i Kosodrzewiną mianowana. G. t. 154.— Pień zaledwie 5' dorastający, rozgałęzia się jak najniekształtniej w konary grube i płożące się po skałach, rozmaicie poskręcane i wreszcie w górę podnoszące. Liście parzyste, przytulone, bardzo tęgie, bardzo ciemno-zielone i nieco modrawo nabie-głe. Bazie żeńskie parzyste, końcowe, wzniesione; a szyszki dojźrzałe z boku nowego pędu odgięte, pokostowo lśnące, okrągławo-jajowe, tępe, krótsze od liści, z łuskami kolczysto zakończonemi.— Oprócz Szwajcaryi, znachodzimy ją wszędzie po Alpach Europy środkowśj i u nas na Tatrach; kwitnie w czerwcu i lipcu.

Z młodych pędów otrzymuje się olejek szczotolinbowy— oleum templinum; z tychż* znś pędów z wiosny dobrowolnie wydzielający się balsam karpacki lub węgierski— balsamum carpathicum v. liungaricum albo olejek karpacki— oleum carpathicum, zastępuje w użyciu terpentynę i olejek terpentynowy, od każdego węgra i górala jaku lćk powszechny z zaufaniem używany.

KODZAJ 65. Jodła [Abics Touun.].— Kwiaty od-dzielnopłciowe; bazie męzkie pojedyncze, żeńskie końcowe. Szyszki z łuskami odpadającemi od trwałej osi, w wićrzchoł-ku zawsze zcieńczoncmi; z przysadkami onychże wystającym i albo ukrytymi.