Magazyn6 701

85

krągławo- lub jajowato - sercowate, na młodych szorstkich

gałązkach i górne prawie-całkowite lub tóż lekko-zatokowe i w końcu zaokrąglone,— na starszych zaś i dolne 3- albo 5-łatowo różnie wcięto i sercowate w podstawie; łaty wszystkie różnie zatokowe, środkowa zazwyczaj największa a boczne raniójsze, z wiórzchu ciemno-zielone i szorstkie a spodem bzarawe i miękkowłoso - aksamitne. Placuszki gruszkowate, pojedyncze lub parzyste w kątach liści, krótkoszypułkowe, nagie, zielone; w nich okwiaty białawe albo czerwonawe; kwiatki w uprawianych same tylko samicze. W porze doj-żrzćwania takowe coraz rozrastając się nabiórają barwy mo-drawej , fiołkowej, czerwonawój, źółtawój lub białawój — a sok ich mlćczny zamićnia się w słodki i bezbarwny; co stanowi przejście ich w prawdziwe fidżaki. — Pospolita po lnurneb, skałach i miejscach wystawionych na słońce w Afryce północnój, na całym Wschodzie i w Europie południowój po nad morzem śróaziemnćm, a u nas pod przykryciem zi-mowóm i po figarniach ; kwitnąć zwykła w stanie dzikim 3 razy do roku, a chodowana tylko 2, tak, iż owoce każdój pory roku znaleść na niój można.

Od najdawniejszych czasów znane są figi— caricae v. fici, jako lók odmiękczający i obwijający oraz łagodnie odżywiający, w rozlicznych cierpieniach nieżytowych, zapaleniach dróg oddechowych, narzędzi trawienia, moczowych — wewnętrznie; a w nabrzmieniach, wrzedzionkach i t. p. zewnętrznie; niedojżrzałe zaś działać mają pomyślnie w niemocach macicy.

RODZAJ 72. Czerwirzepa [Durnienia Plum.]. — Placuszki płasko-wldęsłe, mięsiste, wysłane pomięszanymi kwiatkami mezkimi i żeńskimi, poosadzanymi w dołkach obwiedzionych blonką poszarpaną. W inęzkich okwiat żaden; pręcików 2 lub więcój; nitki cieniuchne; główki 2woreczko-we. Żeńskie bez okwiatu ; z jajnikiem krótkotrzoneczko-wym, 1 komoro wym, i zalążkowym; z zalążkiem wokrągle-głym; z szyjką boczną, nitkowatą; ze znamieniem 2dzielnóm. Osadnik owocowy nieco soczysty, obójmujący mieszki w okrąg pękające i lnasionowe. Nasiona ścienne, haczykowate ; z zarodkiem haczykowatym, w środku białka mięsistego; z rostkiem wydłużonym.

Gat. 1. C. przeciwrobacza [D. Contrayerva Lin.]. Lam. t. 83.— Ziele wieloletnie; z kłębem wrzecionowatym, wypustnyru, i z długiemi włóknami korzeniowemi; z łodygą do 2" najwyższą, cisawą, przez blizny odpadłych liści zębatą, w wićrzchołku dzierżącą liście i szypułki. Liście ma młode całkowite, ser-cowate, kończyste, zatokowo-ząbkowane i kątowato; - a stare sercowo-pińrzastodzielne w 3 lub 5 łatek podłużnie-jajowatych z których końcowa największa, niektóre zaś prawie skrzyp-cowate,— do 6¹' długie, nieco zbiegające po ogonku, z obu stron ostre. Szypułki obłe, krótsze od liści, mało - włosiste;