Magazyn67701

365

ściśnionemi, żółto- lub czerwonawo-cisemi, poziomemi.— Zna-chodzi Bię w Indyaoh wschodnich i w Egipcie , zkąd przeprowadzony uprawianym jest w Ameryce cieplejszej, u nas zaś tylko pó cieplarniach; kwitnie w kwietniu i maju.

Zastosowanie lćkarskie mają strąki powidlne czyli owoce Strączydca cewiastego— fructus Cassiae Fistulae, a raczój miażdż z nich wy dobyty jako powidła a trące e— pulpa Cassiae słodkie i rozwnlniające, w wielu cierpieniach gorączkowych i nieżytowych połączonych z zanieczyszczeniem dróg trawienia.

Gat. 2. S. lancetoli&ci [C. lanceolata Foesk.J, czyli Senes. W. t. 78.— Podkrzew; o łodydze 1— 1 ’/■/ wzniesionej, mocno gałęzistćj, obłćj, j a sn o - szara wocisój; a gałązkach mięk-kowlosych. Liściach 2—4" długich, parzysto - pierzastych w 3 lub 5 par— listków bardzo-krótkoogoneczkowych, prawie-skó-rzastych, 6 — 15'" i 4’", podłużnie-jajowatych lub jajowato-lancetowatych, z krótkim cierókiem w końcu, w podstawie nierównobocznych, już tylko spodem już z obu stron krótko-i miękko-włosych; na ogonku głównym rynienkowatym, przy każdój parze listków z 4ma gruczollcami malóńkimi, często spływającymi w jeden większy i porosłymi krótkimi wioseczkami ; z przylistkami króciuclinymi, szydłowato - lancetowatymi, trwałymi. Gronach kątowych, kukońcowych, z 8—12tu kwiatów Llado-żółtych i ciemniej żyłeczkowanych; z latkami kielicha podłużnie-lancetowatemi i tępawenn; płatkami prze-wrotniejajowato - zaokrąglonymi i prawie równymi sobie; a główkami 2dziurkowemi. Łupinach błoniastych, wielokomórkowych, nieco siórpowato-jajowatych lub prawie-prostych, bardzo tępych, nader płaskich— tylko na nasionach środkiem lekko rozdętych, szerokich, niepękających, za młodu słabo-omszonych a później nagich, w brzegu żółtawo - oliwkowych a w środku cisych; nasionach zaś 4 — 7miu, wzniesionych, przewrotnie - sercowatych, ściśnionych, ku znaczkowi zwężonych, nieco marszczkowanych, żółtawo-zielonych w cisawo.— Powszechny w Egipcie i Nubii; kwitnie w styczniu i lutym.

Z niego zbióranyra bywa (równie jak i a 2ch następnych gatunków^ powszechnie znany i używany codziennie w lókarstwie pod róinetni postaciami senes czyli liście senesowe— Senna v. folia Senuae, a naw ot i łupinki senesowe— folliculi Sennae, okwitujące w ka-tartyn a ztąd dzielnie przeczyszczające; zastósowywano niemal w każdój chorobie, juko niezbyt drażniące nerwy i naczynia. W handlu znany jest ten lćk w 4ch odmianach głównych: tl) senesu aleksandryjskiego — folia Sennae alexandrinae v. Senna de In Plata, pochodzącego głównie z gatunku opisanego, z małym dodatkiem 3go i 4gc oraz listków młodych Cewczyńca przeczyszczającego (Solenostemmn Arghel Hayne); b) 8. tripolitailskiego— f. S. tripolitanae z gatunku Igo i 3go; c) s. aleppetiskiego albo icłoskicgo — f. S. al^ppi* eae v. itulicae z 3go i 4go; wreszcie rt) s. irdgj skiego lub Mokka — f. S. indicae v. de Mocca zbióranego z 2go gatunku: odmiana zai handlowa senesu drobnego — f. S. parvae, powstąje tylko z o-